ประชุมโคลงโลกนิติ/๐๑๕
หน้า ๘๒-๘๓
๑๕.
| ผนฺทนํ จปลํ จิตฺตํ | ทุรกฺขํ ทุนฺนิวารยํ | |
| อุชุ˚ กโรติ เมธาวี | อุสุกาโรว เตชนํ[ก] | |
| ธรรมบท | ||
| ก. ใจหวาดใจฟั่นฟื้น | โฉงเฉง | |
| ใจจักสอนใจเอง | ยากไซร้ |
| ใจปราชญ์ดัดตามเพลง | ดูง่าย นักนา | |
| ดุจช่างปืนดัดไม้ | แต่งให้ปืนตรง | |
| สำนวนเก่า | ||
| ข. ใจแปรใจว่างพื้น | โฉงเฉง | |
| ใจจักสอนใจเอง | ยากไซร้ |
| ใจปราชญ์ดัดตามเพลง | ใจซื่อ | |
| ดุจช่างปืนดัดไม้ | แต่งให้ปืนตรง | |
| สำนวนเก่า | ||
| ค. ใจแปรใจฟุ้งซ่าน | โฉงเฉง | |
| ใจรักษาใจเอง | ยากไซร้ |
| ใจปราชญ์แต่ปางเพรง | ใจซื่อ | |
| ดังช่างปืนดัดไม้ | แต่งให้ปืนตรง | |
| สำนวนเก่า | ||
| ง. ใจชนใจชั่วช้า | โฉงเฉง | |
| ใจจักสอนใจเอง | ไป่ได้ |
| ใจปราชญ์ดัดตามเพลง | พลันง่าย | |
| ดุจช่างปืนดัดไม้ | แต่งให้ปืนตรง | |
| สมเด็จฯ กรมพระยาเดชาดิศร | ||
เชิงอรรถ[แก้ไข]
ก คาถาหมายเลข ๑๕ ตรงกับใน พระธรรมบท ร.
บทอธิบายศัพท์[แก้ไข]
- ฟั่น – มืดมัว ยุ่งเหยิง ปะปน
- ช่างปืน – ช่างทำคันธนู หน้าไม้ และลูกธนู
- ปางเพรง – ปางก่อน