ประชุมโคลงโลกนิติ/๐๓๔

หน้า ๑๐๘-๑๐๙

สารบัญโคลง

๓๔.

ภมรา ปุปฺผมิจฺฉนฺติ		คุณมิจฺฉนฺติ สุชฺชนา
มกฺขิกา ปูติมิจฺฉนฺติ		โทสมิจฺฉนฺติ ทุชฺชนา[ก]
โลกนิติ

ก.   แมลงวันแสวงเสพด้วย		ลามก
ทรชนไว้วาจก		แจกถ้อย

ภุมราเห็นเหิรหก		หาบุษ บานา
ผู้ปราชญ์ปราชญ์แต่น้อย		เสพส้องแสวงธรรม
สำนวนเก่า

ข.   กัลลองปองจ่อจั้ง		จิมบง กชแฮ
สาธุปองคุณประสงค์		สืบสร้าง

แมลงวันร่อนปองลง		คูถมูตร
คนชั่วปองโทษมล้าง		ชอบร้ายรุนแสวง
สำนวนเก่า

ค.   แมลงภู่วูว่อนเคล้า		บุษษา
คนปราชญ์คุณเตร่หา		ห่อนร้าง

แมลงวันใฝ่ภูม[ข] ลา		มกเน่า
ชนชั่วมากมุ่งล้าง		โลกแท้โทษปอง
สำนวนเก่า

ง.   แมลงวันแสวงเสพด้วย		ลามก
พาลชาติ[ค] เสาะสิ่งรก		เรื่องร้าย

ภุมราเห็จเหิรหก		หาบุษ บานา
นักปราชญ์ฤๅห่อนหม้าย		หมั่นสู้แสวงธรรม
สมเด็จฯ กรมพระยาเดชาดิศร

เชิงอรรถ

^ก คาถาหมายเลข ๓๔ ตรงกับใน โลกนีติ ร. และ โลกนิติปกรณ์ ส. ส่วน ธรรมนีติ ร. มีคาถาที่มีความหมายใกล้เคียงแต่เขียนต่างไปบ้างดังนี้

"ภมรา ปุปฺผมิจฺฉนฺติ		ปูติมิจฺฉนฺติ มกฺขิกา
สุชนา คุณมิจฺฉนฺติ		โทสมิจฉนฺติ ทุชฺชนา"

^ข ภูม – บ้าน (คำเขมร); คณะกรรมการฯ เห็นว่า น่าจะเป็น "ภูมิ" แปลว่า แผ่นดิน ที่ดิน

^ค พาลชาติ – นิยะดา (๒๕๓๘) ใช้ ทุรชน

บทอธิบายศัพท์

• กัลลอง – คือ กันลอง หรือ แมลงภู่
• จ่อจั้ง จิม – คือ เข้าไปจด เข้าไปใกล้ (จ่อ คือ ไปใกล้ ไปจรด, จั้ง คือ ตั้ง หยุดนิ่ง หยุดยั้ง, จิม คือ จิ่ม ล่วงเข้าไป)

---

---