พระราชบัญญัติยกเลิกวิธีพิจารณาโจรผู้ร้ายตามจารีตนครบาล ลงวันที่ 1 มีนาคม ร.ศ. 115

by พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

ตราพระบรมราชโองการ

พระราชบัญญัติ

ยกเลิกวิธีพิจารณาโจรผู้ร้าย

ตามจารีตนครบาล

มีพระบรมราชโองการในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ดำรัสเหนือเกล้าฯ ให้ประกาศให้ทราบทั่วกันว่า วิธีพิจารณาโจรผู้ร้ายตามจารีตนครบาลซึ่งมีอยู่ในพระราชกำหนดกฎหมายตั้งมาแต่ปางก่อน คือ ในลักษณโจร เปนต้น แม้ผู้ต้องหาว่าเปนโจรผู้ร้ายมีข้อพิรุทธ์ฤๅมีผู้ร้ายให้การทอดซัดหลายปาก ถ้าแลผู้ต้องหาไม่รับ ผู้พิพากษาอาจจะใช้อาญาด้วยเครื่องเฆี่ยนเปนต้นกระทำแก่ผู้ต้องหาแลต้นซัดตามกฎหมายในกระบวนพิจารณากว่าจะได้ความเปนสัจฤๅมิเปนสัจประการใดดังนี้

ทรงพระราชดำริห์เห็นว่า การที่ชำระฟอกซักผู้ต้องหาว่าเปนโจรผู้ร้ายด้วยใช้อาญาตามจารีตนครบาลนั้น แม้ในพระราชกำหนดกฎหมายมีข้อความจำกัดไว้เปนหลายประการเพื่อจะให้กระทำแต่เมื่อมีหลักฐานเปนสำคัญแล้วก็ดี ยังเปนเหตุให้เกิดการเสื่อมเสียในกระบวนพิจารณาได้มาก เพราะเหตุที่ผู้พิพากษาอาจจะพลาดพลั้งหลงลงอาญาแก่ผู้ไม่มีผิดให้เกิดบาปกรรมเปนต้น แลที่สุดแม้ถ้อยคำซึ่งผู้ต้องอาญาจะให้การประการใดที่จะฟังเอาเปนหลักฐานถ่องแท้ในทางยุติธรรมก็ฟังไม่ได้ ด้วยถ้อยคำเช่นนั้นอาจจะเปนคำสัจจริงฤๅคำเท็จซึ่งจำต้องกล่าวเพื่อจะให้พ้นทุกขเวทนาก็เปนได้ทั้งสองสถาน

ทรงพระราชดำริห์เห็นว่า หลักฐานในทางพิจารณาอรรถคดีโดยยุติธรรมก็ย่อมอาศรัยสักขีพยานเปนใหญ่ยิ่งกว่าสิ่งอื่น แลการพิจารณาความโจรผู้ร้ายแลคดีมีโทษหลวงทั้งปวงทุกวันนี้ ก็ได้โปรดเกล้าฯ ให้แก้ไขลักษณกระบวนพิจารณาแลลักษณพยานให้ดีขึ้น อาจจะชำระถ้อยความเอาความเท็จจริงได้รวดเร็วสดวกแก่แต่ก่อน ไม่จำเปนจะต้องใช้พิจารณาโดยจารีตนครบาลอันมีทางเสื่อมเสียยุติธรรมดังได้กล่าวมาแล้วนั้นอีกต่อไป

เพราะฉนั้น จึ่งทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตราเปนพระราชบัญญัติสืบไปว่า

มาตรา ๑ ให้ยกเลิกข้อความในกฎหมายซึ่งมีรายบทไว้ในตรางนี้ คือ

ลักษณ		บท		ว่าด้วย
โจร		มาตรา	๒๗	เฆี่ยนถามโจร
"		"	๒๘			"	"
"		"	๒๙			"	"
"		"	๓๑			"	"
"		"	๓๔			"	"
"		"	๓๕			"	"
"		"	๓๖			"	"
"		"	๔๑	จำ ๕ แล ๓ ประการโจรณคุก
ตระลาการ		"	๘	มัดโยงคู่ความไม่ให้สมุด
"		"	๑๗	ตบปากคู่ความ
"		"	๒๐	ทวนคนกลาง
"		"	๒๑	จำคาผู้ลเมิดกลางคัน
"		"	๓๑	จำขื่อคาผู้ขาดผัด
"		"	๓๗	จำขื่อผู้ไม่ลงเล็บสำนวน
"		"	๓๙	จำขื่อผู้ขัดไม่ไปสืบ
"		"	๔๑	จำขื่อผู้ขัดหมาย
"		"	๔๘	มัดแช่น้ำตากแดดเร่งสินไหม
"		"	๕๒	ตบปากผู้อุทธรณ์เกินกำหนด
"		"	๕๔	มัดแช่น้ำตากแดดผู้ไม่ยอมทำผัด
"		"	๖๗	จำขื่อผู้ฃาดนัด
"		"	๘๙	จำขื่อแลทวนลูกความไม่ยอมแก้ความ
"		"	๑๐๙	สับเสี่ยงผู้ฟ้องให้ส่งลูกสาว
อุทธรณ์		"	๑๑	สับเสี่ยงผู้ฟ้อง
กฎ ๓๖ ข้อ		กฎ	๗	ตบปากลูกความผู้เถียง
"		"	๓๖	จำขื่อผู้ร้ายที่ยังไม่รับ
พระราช กำหนดเก่า		"	๔	เฆี่ยน ๓ ยก
	$\scriptstyle {\left.{\begin{matrix}\ \\\ \end{matrix}}\right\}\,}$
"		"	๖	จำตัวจำนำไว้ณคุก
"		"	๕๒	จำตากแดดผู้ฃาดผัด

มาตรา ๒ ห้ามมิให้ข้าราชการผู้หนึ่งผู้ใดลงอาญาด้วยเครื่องเฆี่ยน เครื่องจำ ฤๅเครื่องทรมานอย่างอื่น แก่ร่างกายผู้ต้องหาว่าเปนโจรผู้ร้าย เพื่อจะฟอกซักเอาคำให้การด้วยประการหนึ่งประการใด แม้ขืนทำผิดพระราชบัญญัตินี้แล้ว ให้ถือว่า ผู้นั้นทำนอกทำเหนือพระราชโองการ พระราชบัญญัติ พระราชกำหนดกฎหมาย ให้ลงพระราชอาญาตามโทษานุโทษ

มาตรา ๓ ในการที่จะพิพากษาคดีมีโทษนั้น ให้ผู้พิพากษาพิเคราะห์เอาตามหลักฐานแลสักขีพยานบรรดามีในคดีนั้น ๆ ถ้าเห็นมีหลักฐานมั่นคงว่า ผู้ต้องหาเปนโจรผู้ร้าย ถึงจะรับเปนสัจฤๅมิรับประการใด ก็ให้พิพากษาโทษไปตามพระราชบัญญัติลักษณพยาน รัตนโกสินทร์ศก ๑๑๓ นั้นทุกประการ

ประกาศมาณวันที่ ๑ มีนาคม รัตนโกสินทร์ศก ๑๑๕ เปนวันที่ ๑๐๓๓๘ ในรัชกาลปัตยุบันนี้

บรรณานุกรม

• "พระราชบัญญัติยกเลิกวิธีพิจารณาโจรผู้ร้ายตามจารีตนครบาล ลงวันที่ 1 มีนาคม ร.ศ. 115". (2439, 8 มีนาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 13, ตอน 48. หน้า 573–576.