พระราชบัญญัติว่าด้วยบังคับโจทย์ให้สาบาลก่อนฟ้องความอาญา

by พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

ตราพระบรมราชโองการ

• พระราชบัญญัติว่าด้วยบังคับโจทย์
• ให้สาบาลก่อนฟ้องความอาญา

มีพระบรมราชโองการในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ดำรัสเหนือเกล้าฯ สั่งให้ประกาศให้ทราบทั่วกันว่า

มีพระราชกำหนดกฎหมายอันโบราณราชกระษัตริย์ได้บัญญัติไว้สืบมาว่า โจทย์จำเลยจะหาจะแก้ให้กล่าวแต่ที่คดีอันจริง มิให้เอาเท็จมาหามาแก้ ถ้าผู้ใดฝ่าฝืนขืนพระราชบัญญัตินี้ จะให้เอาตัวเปนโทษ ประการหนึ่ง บังคับไว้ว่า ทุนทรัพย์ตกสูญหายมีโจรฉกลักไปด้วยประการใด ๆ ให้เจ้าสินสาบาลตัวทำคำกฎหมายตราสินไว้เปนพยาน ถ้าจะฟ้องคดีของตน คำกฎหมายตราสินกับคำฟ้องไม่ต้องกัน มิให้รับไว้พิจารณาเปนอันขาด แต่ชนทุกวนนี้กระทำอุบายเจ้าเล่ห์หลีกเลี่ยงพระราชบัญญัติแกล้งกล่าวหาคดีของตนให้เรี่ยวแรงเกินไปกว่าความจริงนั้นก็มีมากชุกชุม เปนต้นว่า ยืมพัสดุกันไป เจ้าของทวงถาม บิดพลิ้วเสีย ก็กลับแกล้งกล่าวว่าลักบ้าง วิวาททุ่งเถียงกันตัวต่อตัว ภายหลังมาแกล้งกล่าวหาว่าผู้ร้ายลอบตีลอบฟันถึงปล้นสดม ก็มีอยู่ชุกชุม คดีที่ผู้ประทับฟ้องต้องประทับไปยังกระทรวงอาญานครบาลนั้นจึ่งได้มากกว่าพื้นความที่เปนจริงอยู่

ประการหนึ่ง ทรงพระราชดำริห์ว่า คดีของราษฎรที่เปนอาญานครบาลที่ควรมีโทษหลวงนั้น ถ้าผู้หาคละปะปนไปด้วยเท็จส่งเสริมให้แรงขึ้น ก็เปนเหตุให้ผู้พิพากษาตระลาการพิจารณาเอาความจริงได้โดยยาก และบางทีเมื่อพิจารณาเสร็จแล้ว โจทย์ก็ต้องปรับในข้อที่กล่าวเท็จเหลือเกินนั้นให้แก่จำเลยก็มีอยู่ชุกชุม อาไศรย์เหตุทั้งปวงนี้ แลทรงพระมหากรุณาคุณเพื่อจักทนุบำรงุให้อาณาประชาราษฎรได้ความเกษมร่มเย็นอยู่โดยพระบารมีนั้น จึ่งได้มีพระบรมราชโองการให้ตราเปนพระราชบัญญัติไว้สืบไปดังนี้ ว่า

ข้อ ๑ ถ้าราษฎรมีอรรถคดีคนใดจะฟ้องหาด้วยข้อความเปนนครบาลก็ดี เปนอาญาก็ดี เปนความอุกฉกรรจ์มีโทษหลวงก็ดี มายังผู้รับฟ้องในกรุงเทพฯ ฤๅมายังศาลากลางในหัวเมือง จะขอฟ้องร้องด้วยความเหล่านี้ ให้ผู้รับฟ้องในกรุงเทพฯ และจ่าศาลในหัวเมือง บังคับให้ผู้นั้นปฏิญาณสาบาลตนว่า จะให้การฟ้องแต่ที่อันจริง แล้วจึ่งให้ผู้รับฟ้องจดถ้อยคำไว้ประทับส่งไปตามกระทรวง ถ้าผู้มีอรรถคดีมาฟ้องคนใดขัดขืนไม่ยอมสาบาลก่อนให้การฟ้อง อย่าให้ผู้รับฟ้องฤๅจ่าศาลรับถ้อยคำไว้เปนอันขาด

ข้อ ๒ เจ้าพนักงานผู้รับฟ้องฤๅจ่าศาลณหัวเมืองคนใดรับฟ้องในคดีที่กล่าวหาอาญานครบาลความมีโทษหลวงละเลยเสียมิได้บังคับให้ผู้มาฟ้องปฏิญาณสาบาลตัวก่อนก็ดี ฤๅบังคับให้ผู้มาฟ้องความแพ่งทั้งปวงสาบาลตัวก็ดี เปนการทำขาดทำเหนือพระราชบัญญัติ ฉนี้ พิจารณาเปนสัตย์ ให้ลงโทษ ๓ สฐาน สฐานหนึ่ง จะให้ไหมลเมิดโดยยศถาศักดิ์ สฐานหนึ่ง ให้ไหมทวีคูณ สฐานหนึ่ง ให้จำตามโทษานุโทษ

ประกาศมาณวันที่ ๓ เดือนมิถุนายน รัตนโกสินทร์ศ๒ก๕ ๑๑๑ เปนวันที่ ๘๖๐๖ ในรัชกาลปัตยุบันนี้

บรรณานุกรม

• "พระราชบัญญัติว่าด้วยบังคับโจทย์ให้สาบาลก่อนฟ้องความอาญา". (2435, 12 มิถุนายน). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 9, ตอน 11. หน้า 67–68.