หน้า:กฎหมายลักษณะทาส - สมิท - ๒๔๒๓.pdf/87

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๘๔
พระราชบัญญัติหมายประกาศ

 ประการหนึ่ง ลูกค้าพานิชในประเทศนอกประเทศเข้ามาพึ่งพระบรมโพธิสมภารเปนอันมาก ตั้งห้างแลบ้านเรือนตึกแพค้าขายทำมาหากินมีทรัพย์สิ่งสีนก็บริบูรณ์มากกว่าแต่ก่อน อาณาประชาราษฎรก็เปนปรกติมีความศุขสบาย ผู้ที่มีทรัพย์ให้กู้ขายแลรับจำนำ ถ้าเงินมาก ก็เอาดอกเบี้ยแต่เพียงชั่งละบาทบ้าง สองสลึงบ้าง ถึงมีผู้มากู้เงินหลวงไปทำทุนค้าขายใช้สอย ก็ลดหย่อนดอกเบี้ยเอาแต่ชั่งละบาทบ้าง สองสลึงบ้าง เจ้านี่ที่ให้กู้ขายจำนำดอกเบี้ยแต่น้อยนั้นเหมือนมีส่วนหุ้นเข้าทุนกันค้าขายมีกำไรได้ดอกเบี้ยเปนประโยชน์ทั้งสองฝ่าย แต่ทาษลูกนี่ที่เสียดอกเบี้ยแพง ชั่งละห้าบาท ตำลึงหนึ่ง สามบาท สิบสลึง กึ่งตำลึงนั้น ไม่มีเงินจะเสีย คิดฉ้อต่อสู้เจ้านี่นายเงินด้วยอุบายต่าง ๆ จะตัดสีนให้ทาษลูกนี่เสียเงินให้แก่เจ้านี่นายเงินตามสัญญามาก ๆ น้อย ๆ นั้น หาเปนยุติธรรม์ไม่ จึ่งได้ตัดสีนให้ลดหย่อนผ่อนดอกเบี้ยลงบ้าง ให้ตีลดสีนไหมลดพิไนยแลดอกเบี้ยบ้าง ให้ส่งไปใช้การหลวงโรงสีปีหนึ่งแล้วคืนไปให้แก่เจ้านี่นายเงินบ้าง ความทาษลูกนี่วิวาทกันด้วยดอกเบี้ยยังชุกชุมค้างโรงสาลมีอยู่โดยมาก จึ่งมีพระประสาตรสั่งให้ขุนหลวงพระไกรศรีห์ชุมนุมลูกขุนณสาลหลวงเชิญกฎหมายเดิมมาดูให้แต่งเปนหมายประกาศพระราชบัญญัติขึ้นใหม่สำหรับไว้ตัดสีนคดีเจ้านี่นายเงินทาษลูกนี่ต่อไป ๚ะ

 ข้าพระพุทธเจ้า พระมหาราชครูปโรหิตาจารย ๑ พระมหาราชครูมหิธร ๑ พระยามนูเนติบรรหาร ๑ พระยามนูสารสาตรบัญชา ๑ พระศรีสังขกร ๑ หลวงเทพราชธาดา ๑ หลวงธรรมสาตร ๑ หลวง