หน้า:การปกครองลาวและเขมรของฝรั่งเศส - มท - ๒๔๘๓.pdf/51

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
ภาคสอง
การปกครองแคว้นเขมร
บทที่ ๑
การปกครองส่วนกลางของแคว้นเขมร

ฝรั่งเศสได้แคว้นเขมรไปเป็นรัฐอารักขาโดยสนธิสัญญากับกษัตริย์เขมรซึ่งจำยอมอยู่ใต้ความคุ้มครองของฝรั่งเศส เพราะฉะนั้น เขมรจึงได้รับการปฏิบัติจากฝรั่งเศสเช่นราชอาณาจักรในอารักขา และกษัตริย์เขมรยังคงเป็นประมุขของแคว้นอยู่โดยนิตินัย

ผู้ปกครองแคว้นเขมรโดยแท้จริง คือ เรสิดังต์สุเปริเออร์ชาวฝรั่งเศส เพราะแม้กษัตริย์จะมีอำนาจบริหารรัฐการแผ่นดินโดยราชโองการก็จริง แต่เรสิดังต์สุเปริเออร์ต้องเป็นผู้รับสนองราชโองการก่อน จึงจะใช้บังคับได้ ในทางปฏิบัติ เมื่อเรสิดังต์สุเปริเออร์ต้องการราชโองการใด ๆ ก็กราบทูลให้ลงพระนามในร่างราชโองการนั้น ๆ แล้วเรสิดังต์สุเปริเออร์จึงลงนามรับสนอง กล่าวได้ว่า เรสิดังต์สุเปริเออร์มีความสัมพันธ์กับกษัตริย์เขมรคล้าย ๆ กับเป็นนายกรัฐมนตรีของพระองค์ แต่หากเรสิดังต์สุเปริเออร์รับผิดชอบต่อผู้สำเร็จราชการอินโดจีนซึ่งเป็นผู้บังคับบัญชาโดยตรงในฐานะเป็นผู้แทนรัฐบาลอินโดจีน เรสิดังต์สุเปริเออร์แห่งแคว้นเขมรมีอำนาจสิทธิขาดในทางปกครองบังคับบัญชาไม่น้อยไปกว่าเรสิดังต์สุเปริเออร์แห่งแคว้นลาวเลย

โดยที่เขมรยังมีสภาพเป็นราชอาณาจักรอยู่ ฝรั่งเศสจึงเรียกองค์การบริหารส่วนกลางว่า รัฐบาล (Gouvernement) และเขมรมีคณะ