รับผิดชอบในกิจการพื้นเมือง มีปลัดเขตต์เป็นผู้ช่วย และมีเสมียนพนักงานตามสมควร
เจ้าฝ่ายสรก
เขตต์ ๆ หนึ่งแบ่งเป็นสรุกซึ่งเทียบได้กับอำเภอของไทย และมีเจ้าฝ่ายสรกเป็นหัวหน้าผู้ปกครองบังคับบัญชารับผิดชอบ มีปลัดสรกเป็นผู้ช่วย และมีเสมียนพนักงานตามควรแก่กำลังงาน
เจ้าฝ่ายขัณฑ์
สรก ๆ หนึ่งแบ่งเป็นขัณฑ์ซึ่งเทียบได้กับตำบลของไทย และมีเจ้าฝ่ายขัณฑ์เป็นหัวหน้าบังคับบัญชารับผิดชอบ ปลัดขัณฑ์เป็นผู้ช่วย และมีเสมียนพนักงานตามควร
แม่คุ้ม
ขัณฑ์ ๆ หนึ่งแบ่งออกเป็นคุ้ม เทียบได้กับหมู่บ้านของไทย มีหัวหน้าผู้ปกคนองบังคับบัญชารับผิดชอบ เรียกว่า แม่คุ้ม ผู้ช่วยของแม่คุ้มเรียกว่า จุมตุ๊ป คุ้ม ๆ หนึ่งมีชุมนุม เรียกว่า กรมชุมนุม ชุมนุม หรือที่ฝรั่งเศสเรียกว่า สภา นี้ เป็นสภาที่ปรึกษาข้อรัฐการเกี่ยวแก่ท้องถิ่น ซึ่งราษฎรในหมู่บ้านเหล่านั้นมาประชุมกันปรึกษา แม่คุ้มเป็นประธาน
