หน้า:ความรู้เบ็ดเตล็ด ๓ เรื่อง - ดำรง - ๒๔๖๖.pdf/7

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว

ในข้อที่ว่า ได้ความรู้ นั้น เปนข้อสำคัญควรจะอธิบายให้ชัดเจน แต่จะต้องขอยกความข้อต้นให้เปนอันเข้าใจกันเสียว่า "มีความรู้ย่อมเปนทางที่จะได้ความดี" ดังนี้ อย่าให้ต้องอธิบายเปลืองกระดาษ จะตั้งต้นแต่ว่า การอย่างใด ๆ ที่ควรเราจะรู้นั้น อาศรัยเหตุ ๓ อย่าง รู้ได้โดยรู้สึกเอง กล่าวคือ ที่ได้เห็นได้ยินได้ถูกต้องแลชิมรสเปนต้น อย่าง ๑ รู้ได้โดยความรู้สึกของผู้อื่น กล่าวคือ ได้ฟังคำหรือได้อ่านหนังสือที่ผู้อื่นเขาได้รู้สึกมาเองแล้วมาพรรณนาให้เข้าใจ อย่าง ๑ แลคิดตริตรองตามด้วยสติปัญญาของตน อิกอย่าง ๑ ที่ว่า ตริตรองตามด้วยสติปัญญานั้น เพราะความคิดย่อมต้องอาศรัยความรู้สึกอย่างใดอย่างหนึ่งซึ่งได้ว่ามาก่อนนั้นเปนเหตุ

การสิ่งใด ถ้าคิดด้วยความรู้สึกของผู้อื่น ยากที่จะถูกต้องตามความจริงได้ จะยกตัวอย่างที่เข้าใจง่าย ๆ เหมือนหนึ่งพระพุทธบาทที่เขาสัจพันธ์นี้เอง เมื่อแรกเรายังไม่ได้เคยไป ได้ยินแต่สัปปุรุสเขามาเล่าให้ฟัง