ตามตัว
ที่ข้าพเจ้ากล่าวมานี้ ท่านผู้อ่านก็คงยังงง เพราะยังไม่กล่าวว่า ภริยาข้าพเจ้าดีอย่างใด ข้าพเจ้าจึงขอกล่าว ดังต่อไปนี้
๑. ภริยาข้าพเจ้ามีอุปนิสสัยขยันขันแข็ง ทำอะไรทำจริงด้วยความพยายาม
ข้อนี้ย่อมเป็นที่ประจักษ์แก่เพื่อนฝูงของภริยาข้าพเจ้าแล้วไม่น้อย แรกเริ่มที่จะตั้งตัว ๒ คนผัวเมียในชีวิต ได้ทำการค้าขายเกลือส่งออกนอกประเทศ เริ่มแรก การค้าเกลือส่งออกนอกประเทศนี้ก็มีแต่ชาวจีน พ่อค้าแม่ค้าไทยหามีไม่ จึงนับได้ว่า ภริยาข้าพเจ้าเป็นแม่ค้าไทยคนแรกที่ดำเนินการค้าประเภทนี้ และเป็นการเริ่มดำเนินการค้าชนิดนี้เป็นครั้งแรกในชีวิตของเธอด้วย เบื้องต้นแห่งการค้า พาหนะที่ใช้ ก็คือ รถจักรยาน ๓ ล้อ เพราะการค้ายังไม่เป็นผล เช้าออกจากบ้าน กว่าจะกลับก็เย็น อาหารกลางวัน คือ ร้านข้าวแกงเราดี ๆ นี่เอง บางคราวเธอกลับมาบ้านถึงกับนั่งร้องไห้แต่ลำพัง ข้าพเจ้าพบจึงสอบถามเหตุผล ได้ความว่า การค้านี้แสนจะลำบาก แม้จะติดต่อขอซื้อเกลือที่จะส่งออกนอกประเทศ กระทั่งถูกเสมียนอายุคราวลูกขู่เข็ญ ต้องเคารพนอบน้อม ก็ไม่วายที่จะถูกดุดัน ข้าพเจ้าเห็นใจ จึงบอกว่า เมื่อเป็นเช่นนี้ เราเลิกเสียไม่ดีหรือ หากินทางอื่นต่อไป เธอกลับตอบว่า ต้องทน จะยอมแพ้วิธีนี้ไม่ได้ เพราะการค้าอื่น ๆ อาจมีอุปสรรคเช่นกันนี้ก็ได้อีก เมื่อเธอใช้ความอดทนและสู้ด้วยความมานะไม่ท้อถอย
