หน้า:จมห ไต่สวนนายกุหลาบฯ - ๒๔๗๒.pdf/2

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
คำนำ

ในรัชชกาลที่ ๕ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๔๓ นาย ก.ศ.ร. กุหลาบ แต่งเรื่องพระประวัติสมเด็จพระสังฆราช (ปุสฺสเทว สา) วัดราชประดิษฐ พิมพ์เป็นเล่มสมุดส่งขึ้นทูลเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ๒๐๐๐ ฉะบับ แล้วโฆษณาอวดว่า ตนรู้เรื่องพระประวัติสมเด็จพระสังฆราชยิ่งกว่าผู้อื่นถึงสามารถเรียบเรียงขึ้นทูลเกล้าฯ ถวายเป็นหนังสือสำหรับพระราชทานในงานพระเมรุ ดังนี้ สมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงทรงพิจารณาหนังสือนั้น เห็นเอาความเท็จมากล่าวอยู่มาก ทรงพระราชดำริว่า ถ้าเพิกเฉยเสีย ก็จะเหมือนทรงรับรองตามคำของนายกุหลาบ อีกประการหนึ่ง ทรงพระราชดำริว่า สมเด็จพระสังฆราชพระองค์นั้นก็เป็นพระบรมราชกรรมวาจาจารย์และเป็นพระมหาเถระอันทรงพระเกียรติคุณอย่างยิ่งในสงฆมณฑลพระองค์ ๑ จะปล่อยให้มหาชนหลงเชื่อถือความเท็จในเรื่องพระประวัติหาควรไม่ จึงมีพระราชดำรัสสั่งให้ตั้งกรรมการ มีสมเด็จพระมหาสมณะเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส เป็นประธาน กับกรมพระนเรศร์วรฤทธิ์ และพระยาศรีภูริปรีชา (กมล สาลักษณ) เมื่อยังเป็นที่พระยาศรีสุนทรโวหาร พร้อมกันไต่สวนเรียกหลักฐานที่นายกุหลาบอ้างในเรื่องพระประวัติสมเด็จพระสังฆราชที่แต่งขึ้น กรรมการได้ถามคำให้การนายกุหลาบและสืบพยานอีกหลายปาก ได้ความชัดเจนว่า นายกุหลาบเอาความเท็จมาแต่งขึ้นตามอำเภอใจ เมื่อกรรมการถวายรายงานการไต่สวน จึงโปรดฯ ให้ประกาศให้มหาชนทราบ แจ้งอยู่ในหนังสือราชกิจจานุเบกษา