หน้า:จุลยุทธการวงศ์ ผูก ๒ (๒๔๖๓).pdf/3

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว

มณเฑียรธรรม ข้าพเจ้าได้สืบหาในหอพระมณเฑียรธรรม แลเมื่อรวมหนังสือหอพระมณเฑียรธรรมเข้าในหอพระสมุดสำหรับพระนคร ก็ได้ให้ค้นอิกครั้ง ๑ ก็หาพบหนังสือพงษาวดารที่แต่งเป็นภาษาบาฬีไม่ จึงปลงใจว่า หนังสือนั้นคงสูญเสียแล้ว ก็มิได้สืบหาต่อมา.

ครั้นเมื่อปีมเสง พ.ศ. ๒๔๖๐ ได้ทราบความจากพระธรรมเจดีย์ (เข้ม) ว่า ที่วัดพระเชตุพนมีหนังสือพลัดติดตู้อยู่ตามกุฎี ท่านรวบรวมไว้ได้หลายคัมภีร์ จึงได้ขออนุญาตให้พระยาปริยัติธรรมธาดา (แพ ตาละลักษมณ) เปรียญ ไปตรวจดู เผื่อจะมีหนังสือคัมภีร์ใดแปลกกับที่มีอยู่ในหอพระสมุดฯ บ้าง พระยาปริยัติฯ ไปพบหนังสือมหายุทธการวงศ์กับจุลยุทธการวงศ์รวมกันอยู่ห่อ ๑ แต่หนังสือมหายุทธการวงศ์มีเพียง ๔ ผูก หนังสือจุลยุทธการวงศ์มีผูก ๑ ไม่ครบคัมภีร์บริบูรณ์ทั้ง ๒ เรื่อง ถึงกระนั้น ก็ต้องนับว่า การสำคัญอันควรจะยินดี เพราะได้หนังสืออันมีชื่อเสียงกลับคืนมาเปนสมบัติของบ้านเมือง ไม่หายสูญเสียทีเดียวนั้นประการ ๑ จะได้รู้ว่า เรื่องหนังสือ ๒ คัมภีร์นั้นเปนอย่างไรด้วยอิกประการ ๑

เมื่อได้หนังสือมาพิจารณา ได้ความว่า หนังสือมหายุทธการวงศ์แลจุลยุทธการวงศ์นี้ สมเด็จพระวันรัตนวัดพระเชตุพนองค์ที่เป็นอาจารย์ของสมเด็จกรมพระปรมานุชิตฯ เปนผู้แต่งทั้ง ๒ คัมภีร์ คัมภีร์มหายุทธการวงศ์ว่าด้วยพงษาวดารมอญเรื่องราชาธิราช เป็นหนังสือ ๑๐ ผูกจบ มีคาถาข้างท้ายบอกไว้ว่า สมเด็จกรมพระปรมานุชิตฯ แต่ยังทรง