หน้า:ตำนานพระปริตร - ดำรง - ๒๔๖๒.pdf/24

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๑๙

จะสวดแต่สังเขป ก็ไม่ขาดพระปริตในงานพิธีนั้น เรื่องนี้ เจ้านายเคยทรงปรารภกันเป็นปัญหาว่า พระปริตทั้งปวง พระสงฆ์ก็สวดในภาณวารแล้ว ทำไมพระสงฆ์หมู่ใหญ่ซึ่งมาเป็นผู้กำกับการพระราชพิธีจึงต้องสวดมนตร์เย็นด้วยทุกวัน กรมพระสมมตอมรพันธุ์ประทานอธิบายซึ่งได้เคยทรงสดับมาว่า กิจของพระสงฆ์ทั้งปวงมีอยู่ที่จะต้องสาธยายพระธรรมทุก ๆ วันเพื่อรักษาพระศาสนา (ทำนองแต่ก่อนมา ถึงเวลาเย็น พระสงฆ์หมู่ใหญ่เห็นจะต้องกลับไปสาธยายธรรมที่วัดมิให้ขาด) ทีหลัง ได้รับพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้สาธยายธรรมตามหน้าที่ได้ที่ในพระราชฐานมิให้ลำบาก ถึงเวลาเย็น พระสงฆ์หมู่ใหญ่จึงสวดพระปริตเพื่อสาธยายธรรมทุก ๆ วัน ด้วยเหตุนี้ ในพระราชพิธีที่มีสวดภาณวาร พระสงฆ์หมู่ใหญ่ที่สวดพระปริตจะตัดเท่าหนึ่งเท่าใดก็ได้ ไม่ขัดข้องแก่การพิธี การสวดสังเขปมีในงานอีกชะนิดหนึ่งซึ่งพระสงฆ์เห็นว่า เจ้าของงานมีกิจภาระจะต้องบำเพ็ญมาก จึงสวดแต่เนื้อพระธรรมที่อยู่ในพระปริต เพื่อจะมิให้เวลาสวดมนตร์นานนัก สวดมนตร์ตามบ้านมักสวดอย่างสังเขปโดยมาก ถึงงานหลวงเดี๋ยวนี้ก็ตัดคาถาท้ายสวดมนตร์อย่างแบบโบราณออกเสียโดยมากด้วยเหตุอันเดียวกัน

 ขัดตำนาน ตามตำราพระปริต พระสังฆนายกผู้นำสวดมนตร์เป็นผู้ขัดตำนาน (ข้อนี้ รู้ได้ด้วยคำบาลีท้ายบทขัดตำนานซึ่งลงว่า "ภณาม เห" เป็นคำสำหรับผู้ใหญ่พูดกับผู้น้อย) สันนิษฐานว่า ในสมัยต่อมา จะเป็นด้วยบางคราวพระสังฆนายกผู้นำสวดมนตร์แก่ชราหรือมีเสียงแหบเครือไม่สามารถจะขัดตำนานได้สะดวก จึงสมมตให้พระภิกษุองค์อื่นขัดตำนาน