เพราะท่านเปนเจ้าแผ่นดินเอง ท่านกล่าวเอง ก็ย่อมจะไม่มีคลาดเคลื่อนเลย แต่นี้เมื่อมีผู้ส่งทองไห้ดูบอกว่า ทองบางตะพาน แต่มีธาตุอื่น ๆ เจือปนมากจนเปนทองเนื้อต่ำ ถึงว่าจะมีทองบางตะพานเจือหยู่บ้างจิง ๆ จะรับได้หรือว่า ทองทั้งก้อนนั้นเปนทองบางตะพาน ผู้ซึ่งทำลายของแท้ไห้ปนด้วยของไม่แท้เสียเช่นนั้นก็เหมือนหนึ่งปล้นลักทรัพย์สมบัติของเราทั้งปวงซึ่งควนจะได้รับ แล้วเอาสิ่งที่ไม่บริสุทธิ์ลงเจือปนเสียจนขาดประโยชน์ไป เปนที่น่าเสียดายยิ่งนัก ไม่ควนเลยที่ผู้ไดซึ่งรู้สึกตัวว่าเปนผู้ลักหนังสือจะประพรึติเช่นนี้ หนังสือนี้จะเคลื่อนคลาดมาจากแห่งไดก็หาซาบไม่ แต่เปนของซึ่งไม่บริสุทธิ์ซึ่งเห็นได้ถนัด" ดังนี้ แต่ก็ยังไม่มีไครรู้ว่า นายกุหลาบได้หนังสือเรื่องนั้นไปจากที่ไหน และต้นฉบับเดิมถ้อยคำสำนวนเปนหย่างไร จนมาถึงรัชกาลที่ 6 ไนเวลาฉันเปนนายกกัมการหอพระสมุดสำหรับพระนคร ได้หนังสือคำไห้การขุนหลวงหาวัดเปนสมุดไทยมาเมื่อ พ.ส. 2454 อีกฉบับหนึ่ง เดิมเปนของสมเด็ดเจ้าฟ้ากรมสมเด็ดพระบำราบปรปักส์ เรียกชื่อหนังสือนั้นว่า "พระราชพงสาวดารแปลจากภาสารามัน" และมีบานแผนกหยู่ข้างต้นว่า พระบาทสมเด็ดพระจอมเกล้าเจ้าหยู่หัวโปรดไห้กรมหลวงวงสาธิราชสนิธซงจัดการแปลหนังสือนั้นเปนภาสาไทย ก็เปนอันได้หลักถานว่า นายกุหลาบเอาไปเปลี่ยนชื่อเสียไหม่เรียกว่า "คำไห้การขุนหลวงหาวัด" เอาหนังสือ 2 ฉบับสองทานกัน ก็เห็นได้ว่า แก้ความเดิมเสียมาก สมดังสมเด็ดพระ
