หน้า:นิทานโบราณคดี - ดำรงราชานุภาพ - ๒๔๘๗.pdf/146

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
นิทานที่ 10
เรื่อง ความไข้ที่เมืองเพชรบูรน์

(1)

หัวเมืองที่ขึ้นชื่อลือเลื่องว่า มีความไข้ Malaria ร้ายกาดแต่ก่อนมามีหลายเมือง เช่น เมืองกำแพงเพชร และเมืองกำเหนิดนพคุน คือ บางตะพาน เปนต้น แต่ที่ไหน ๆ คนไม่ครั่นคร้ามเท่าความไข้ที่เมืองเพชรบูรน์ ดูเปนเข้าไจกันทั่วไปว่า ถ้าไครไปเมืองเพชรบูรน์ เหมือนกับไปแส่หาความตาย จึงไม่มีชาวกรุงเทพฯ หรือชาวเมืองอื่น ๆ พอไจจะไปเมืองเพชรบูรน์มาช้านาน แม้ไนการปกครอง รัถบาลก็ต้องเลือกหาคนไนท้องถิ่นตั้งเปนเจ้าเมืองกรมการ เพราะเหตุที่คนกลัวความไข้ เมื่อแรกฉันเปนเสนาบดีกะซวงมหาดไทย ก็ต้องปล่อยไห้เมืองเพชรบูรน์กับเมืองอื่นไนลุ่มแม่น้ำสักทางฝ่ายเหนือ คือ เมืองหล่มสัก และเมืองวิเชียร เปนหยู่หย่างเดิมมาหลายปี เพราะจะรวมเมืองเหล่านั้นเข้ากับมนทลพิสนุโลกหรือมนทลนครราชสีมาที่เขตต่อกันก็มีเทือกเขากั้น สมุหเทสาภิบาลจะไปตรวดตราลำบากทั้ง 2 ทาง อีกประการหนึ่ง เมื่อแรกฉันจัดการปกครองหัวเมือง มนทลต่าง ๆ ขอคนออกไปรับราชการ ฉันยังหาส่งไปไห้ไม่ทัน เมืองทางลำน้ำสัก มีเมืองเพชรบูรน์เปนต้น ไม่มีไครสมัคไปด้วยกลัวความไข้ดังกล่าวมาแล้ว จึงต้องรอมา

มามีความจำเปนเกิดขึ้นเมื่อราว พ.ส. 2440 ด้วยตำแหน่งผู้ว่า