หน้า:นิทานโบราณคดี - ดำรงราชานุภาพ - ๒๔๘๗.pdf/171

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
156

เมืองชัยบาดาล (เอาชื่อเจ้าเมืองเรียกว่า เมืองชัยบุรี) เปนคู่กัน เมื่อปีกุน พ.ส. 2100 ไนเวลากรุงสรีอยุธยาอ่อนกำลังด้วยแพ้สึกหงสาวดีไหม่ ๆ พระยาละแวก เจ้ากรุงกัมพูชา ไห้ทสโยธายกกองทัพมาทางเมืองนครราชสีมา จะมาตีหัวเมืองชั้นไนทางตะวันออก เวลานั้น สมเด็ดพระนเรสวรสเด็ดลงมาเฝ้าสมเด็ดพระปิตุราชหยู่นะพระนครสรีอยุธยา โปรดไห้พระสรีถมอรัตนกับพระชัยบุรี (เจ้าเมืองชัยบาดาล) คุมพลไปซุ่ม (หยู่ไนดงพระยากลาง) และสมเด็ดพระนเรสวรสเด็ดขึ้นไปยังเมืองชัยบาดาลยกกองทัพตี ตีกองทัพเขมนแตกฉานพ่ายหนีไปหมด ต่อนั้นมา ก็ปรากตตามคำของพระยาประเสิดสงครามว่า เมื่อปราบกบดเวียงจันทน์แล้ว พระบาทสมเด็ดพระนั่งเกล้าเจ้าหยู่หัวโปรดไห้เปลี่ยนนามเมืองสีเทพเปนเมืองวิเชียรบุรี ยกสักดิ์ขึ้นเปนเมืองตรี คือ รวมเมืองชัยบาดาลและเมืองบัวชุมเข้าเปนเมืองขึ้นของเมืองวิเชียร เปนเช่นนั้นมาจนเปลี่ยนแปลงเมื่อตั้งมนทลเทสาภิบาลดังกล่าวมาแล้ว

เมื่อฉันลงมาถึงเมืองชัยบาดาล ไปเห็นสิลาจำหลักเปนตัวเครื่องบนปรางค์ขอมทิ้งหยู่ที่วัดสองสามชิ้น ถามเขาว่า ได้มาจากที่ไหน เขาบอกว่า เอามาจากปรางค์หินที่ตำบนซับจำปาไนดงพระยากลาง ก็เปนอันได้ความรู้เพิ่มขึ้นอีกหย่างหนึ่งว่า มีเมืองหรือวัดขอมหยู่ไนดงพระยากลางอีกแห่งหนึ่ง แต่ฉันหาไปดูไม่ สิ้นเรื่องตรวดของโบรานไนมนทลเพชรบูรน์เพียงเท่านี้

ฉันกลับมาถึงกรุงเทพฯ เมื่อวันที่ 25 กุมภาพันธ์ รวมเวลาที่