หน้า:นิทานโบราณคดี - ดำรงราชานุภาพ - ๒๔๘๗.pdf/216

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ยังไม่ได้พิสูจน์อักษร
201

รับจะทำไห้ไนชั้นแรก นะ สำนักงานของเขาที่สี่แยกจเรินกรุง จะเรียกราคาเพียงเท่าทุนและจะหัดคนที่จะผสมยาไห้ด้วย จนกว่ากะทรวงมหาดไทยจะตั้งที่ทำยาเองต่างหาก การที่เลือกและทำยาสำหรับส่งไปตามหัวเมือง ก็สำเหร็ดได้ด้วยประการฉะนี้ แต่ยังไม่สิ้นความลำบาก

ความลำบากยังมีไนการที่จะไห้คนนิยมไช้ยาที่ทำนั้น เพราะเปนยาฝรั่ง ไนสมัยนั้นผู้ที่เชื่อถือยาฝรั่งยังมีน้อย แม้ที่ไนกรุงเทพฯ คนก็ยังรังเกียจยาฝรั่งหยู่แทบทั่วไป

มีเรื่องเล่ากันมาแต่ก่อนว่า เมื่อแรกยาควินินมีเข้ามาถึงเมืองไทยไนรัชกาลที่ 3 กรมหลวงวงสาธิราชสนิทซึ่งรอบรู้วิชาแพทย์ไทย ซงทดลองและเลื่อมไสก่อนผู้อื่น แต่ก็ไม่อาดไช้โดยเปิดเผย เมื่อฉันบวชเปนสามเนรเคยได้ยินกรมสมเด็ดพระปวเรสวริยาลงกรน์ตรัด ว่ายาเม็ดแก้ไข้ของกรมหลวงวงสาฯ ที่นับถือกันนั้น เมื่อผ่าออกดูมี "ยาขาวฝรั่ง" (คือยาควินิน) หยู่ข้างไนทุกเม็ด ประหลาดที่การปลอมไช้ยาควินินยังเปนหยู่จนเมื่อฉันคิดทำยานั้น ฉันเคยถามหมอไทยที่มีชื่อเสียงคนหนึ่ง ซึ่งฉันรู้ว่าลอบไช้ยาควินิน ว่าไฉนจึงต้องทำเช่นนั้น แกกะซิบตอบตามตรงว่า "ยาควินินดีกว่ายาไทย แต่คนไข้ไม่ยอมกิน จะทำหย่างไร ก็ได้แต่ต้องปลอมไห้กินเปนยาไทย สุดแต่ไห้ไข้หายเปนประมาน" ถ้ามีไครทูนถามกรมหลวงวงสาฯ ก็เห็นจะตรัดตอบหย่างเดียวกัน

การที่กะทรวงมหาดไทยทำยาตามตำราฝรั่ง สำหรับจ่ายไปตาม

26