หน้า:นิทานโบราณคดี - ดำรงราชานุภาพ - ๒๔๘๗.pdf/231

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
216

หนุ่ม ไนเวลาเปนมหาดเล็ก ได้เข้าเฝ้าแหนรับราชการหยู่ไนราชสำนัก ซงรู้จักแทบทุกคน บางคนก็ได้เปนนายรองและหุ้มแพรรับราชการไนกรมมหาดเล็กก่อน แล้วจึงไปเปนขุนนางต่างกะซวง ขุนนางที่ไม่ได้เคยเปนมหาดเล็ก เช่น พวกที่ขึ้นจากเปนเสมียนตามกะซวง มีน้อย แต่เดี๋ยวนี้ ขุนนางขึ้นจากเปนเสมียนตามกะซวงเปนพื้น ไม่เคยเปนมหาดเล็ก จึงไม่ซงรู้จัก (บางทีกะซวงมหาดไทยของฉันเองจะเปนเหตุไห้ซงพระราชปรารภ ด้วยกำลังจัดระเบียบการปกครองหัวเมือง สมุหเทสาภิบาลมนทลต่าง ๆ ขอคนมีความรู้ออกไปรับราชการตามหัวเมือง ฉันต้องหาคนจำพวกนักเรียนส่งไปปีละมาก ๆ เมื่อคนเหล่านั้นคนไหนไปทำการงานดีมีความสามาถถึงขนาด ฉันก็กราบบังคมทูนขอไห้รับสัญญาบัตรเปนขุนนางตามทำเนียม จำนวนคนรับสัญญาบัตรขึ้นไหม่สังกัดหยู่ไนกะซวงมหาดไทยมากกว่ากะซวงอื่น ๆ แต่ข้อนี้ฉันยังไม่ได้คิดเห็นไนเวลานั้น) เมื่อได้ฟังพระราชปรารภแล้ว ฉันจึงมาคิดไคร่ครวนดู เห็นว่า ประเพนีโบรานซึ่งไห้ผู้ที่จะเปนขุนนางถวายตัวเปนมหาดเล็กเสียก่อนนั้น เปนการดีมีคุนมาก เพราะพระเจ้าแผ่นดินซงรู้จัก ย่อมเปนปัจจัยไห้ซงพระเมตตากรุนาและไว้วางพระราชหรึทัย ส่วนตัวผู้เปนข้าราชการ เมื่อได้รู้จักและซาบพระราชอัธยาสัยพระเจ้าแผ่นดิน ก็ย่อมเปนปัจจัยไห้เกิดความจงรักภักดี และยังมีประโยชน์หย่างอื่นอีก เพราะมหาดเล็กได้เข้าสมาคมชั้นสูง มีโอกาสได้สึกสาขนบทำเนียม และฝึกหัดกิริยามารยาท กับทั้งได้รู้จักผู้หลักผู้ไหย่ไนแผ่นดิน