หน้า:นิทานโบราณคดี - ดำรงราชานุภาพ - ๒๔๘๗.pdf/239

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
224

มหาดเล็กไปเปนข้าราชการกะซวงมหาดไทย ยังไม่ได้รับสัญญาบัตรเปนขุนนางหยู่สักปีหนึ่งหรือสองปี จนปรากตว่า ทำการงานได้ดีมีความสามาถสมกับตำแหน่ง จึงได้รับสัญญาบัตรเปนชั้น "ขุน" เปนต้นไป

เล่าถึงเรื่องตั้งโรงเรียนมหาดเล็ก มีความข้อหนึ่งซึ่งฉันควนจะกล่าวไว้ไห้เปนธัม ตัวฉันเองเปนแต่ต้นคิดกับเปนที่ปรึกสาช่วยแนะนำบ้าง แต่ส่วนที่จัดโรงเรียนได้ดังพระราชประสงค์ ควนนับเปนความชอบของพระยาวิสุทธิสุริยสักดิ์ ซึ่งพยายามจัดการมาแต่ต้นจนสำเหร็ด น่าเสียดายแต่ที่พระยาวิสุทธิสุริยสักดิ์เปนตำแหน่งอธิบดีโรงเรียนมหาดเล็กหยู่เพียง 3 ปี ถึง พ.ส. 2446 เมื่อซงตั้งเจ้าพระยาวิชิตวงส์วุทธิไกร (ม.ร.ว.คลี่ สุทัสน์) เวลานั้น ยังเปนพระยาวุทธิการบดี เปนเสนาบดีกะซวงธัมการ ท่านชำนาญแต่การฝ่ายคนะสงค์ กราบบังคมทูนขอไห้ผู้ชำนาญการสึกสาเปนผู้ช่วย พระเจ้าหยู่หัวซงพระราชดำหริว่า โรงเรียนมหาดเล็กหลวงก็ตั้งสำเหร็ดแล้ว พอจะหาผู้ทำการแทนพระยาวิสุทธิสุริยสักดิ์ต่อไปได้ แต่ทางกะซวงธัมการไม่ซงเห็นตัวผู้อื่น จึงซงพระกรุนาโปรดไห้พระยาวิสุทธิสุริยสักดิ์ย้ายไปเปนปลัดทูนฉลองกะซวงธัมการ และซงตั้งพระยาสรีวรวงส์ (ม.ร.ว.จิตร สุทัสน์) เมื่อยังเปนที่เจ้าหมื่นสรีสรรักส์ หัวหมื่นมหาดเล็ก อันเคยมีชื่อเสียงแต่ครั้งยังเปนนักเรียนและได้เคยไปสึกสาไนยุโรป เปนผู้บังคับการโรงเรียนมหาดเล็กแทนพระยาวิสุทธิสุริยสักดิ์ การโรงเรียนมหาดเล็กก็จเรินมาโดยลำดับ มีจำนวนนักเรียนสำเหร็ดการสึกสาออกไปรับราชการเพิ่มขึ้น