พระเจ้าแผ่นดินซงส้าง ฉันได้เห็นรายงานหย่างนั้นก็จนไจ มิรู้ที่จะค้นหาพระเจดีย์ยุธหัตถีต่อไปหย่างไรจนตลอดรัชกาลที่ 5
แต่ฉันรู้มาตั้งแต่ไนรัชกาลที่ 5 ว่า สมเด็ดพระนเรสวรฯ มิได้ซงส้างพระเจดีย์องค์นั้นสวมสพพระมหาอุปราชาหย่างว่าไนหนังสือพระราชพงสาวดาร เพราะไนหนังสือพงสาวดารพม่า ซึ่งพระไพรสนท์สารารักส์ (อองเทียน) กรมป่าไม้ แปลจากภาสาพม่าไห้ฉันอ่าน ว่า ครั้งนั้น พวกพม่าเชินสพพระมหาอุปราชากลับไปเมืองหงสาวดี ฉันพิจารนาดูรายการที่ปรากตไนหนังสือพระราชพงสาวดาร ก็เห็นสมหย่างพม่าว่า เพราะรบกันวันชนช้างนั้น เดิมสมเด็ดพระนเรสวรฯ ตั้งขบวนทัพหมายจะตีปะทะหน้าข้าสึก ครั้นซงทราบว่า กองทัพหน้าของข้าสึกไล่กองทัพพระยาสรีไสยนรงค์ซึ่งไปตั้งขัดตาทัพมาไม่เปนขบวน ซงพระราชดำริเห็นได้ที ก็ตรัดสั่งไห้แปรขบวนทัพเข้าตีโอบด้านข้างข้าสึกไนทันที แล้วซงช้างชนนำพลออกไล่ข้าสึกด้วยกันกับสมเด็ดพระเอกาทสรถ มีแต่กองทัพที่ตั้งหยู่ไกล้ ๆ ตามสเด็ดไปด้วย แต่กองทัพที่ตั้งหยู่ห่างได้รู้กะแสรับสั่งช้าไปบ้าง หรือบางทีที่ยังไม่เข้าไจพระราชประสงค์ก็จะมีบ้าง ยกไปช้าไม่ทันเวลาดังพระราชประสงค์หลายกอง ซ้ำไนเวลาเมื่อสมเด็ดพระนเรสวรฯ ไล่กองทัพหน้าข้าสึกที่แตกพ่ายไปนั้น ผเอินเกิดลมพัดฝุ่นฟุ้งมืดมนท์ไปทั่วทั้งสนามรบ จนคนเห็นตัวกันมิไคร่ถนัด ช้างพระที่นั่งของสมเด็ดพระนเรสวรฯ กับช้างซงของสมเด็ดพระเอกาทสรถ เปนช้างชนกำลังบ่มมัน ต่างแล่นไล่ข้าสึกไปโดยเร็ว จนกองทัพพลเดินเท้าที่
