ตั้งแต่รัชกาลที่ 4 มาจนไนรัชกาลที่ 5 ชาวต่างประเทสเข้าไจกันว่า ประเพนีเมืองไทยผิดกับประเทสอื่น ๆ ด้วยมีพระเจ้าแผ่นดิน 2 พระองค์เสมอ แม้สมเด็ดพระราชินีนาถวิกตอเรียประเทสอังกริดก็เคยตรัดถามฉันว่า "ประเทสของเธอมีพระเจ้าแผ่นดิน 2 พระองค์มิไช่หรือ" แต่เวลาเมื่อฉันไปเฝ้าไน พ.ส. 2434 มีสมเด็ดพระบรมโอรสาธิราชแล้ว ฉันจึงทูนสนองว่า เดี๋ยวนี้เลิกประเพนีมีพระเจ้าแผ่นดิน 2 พระองค์แล้ว เปลี่ยนเปนมีมกุดราชกุมารเปนรัชทายาทเหมือนเช่นประเทสอื่น ๆ ก็ไม่ซงซักไซ้ต่อไป อันมูลเหตุที่ชาวต่างประเทสเข้าไจกันว่า ทำเนียมเมืองไทยมีพระเจ้าแผ่นดิน 2 พระองค์เปนนิจนั้นเกิดด้วยเมื่อรัชกาลที่ 4 พระบาทสมเด็ดพระจอมเกล้าเจ้าหยู่หัวซงเพิ่มพระเกียรติยสสมเด็ดพระอนุชาธิราช เจ้าฟ้าจุทามนี กรมขุนอิสเรสรังสรรค์ ซึ่งเปนพระมหาอุปราช ไห้เปนพระเจ้าแผ่นดินอีกพระองค์หนึ่ง ซงพระนามว่า "พระบาทสมเด็ดพระปิ่นเกล้าเจ้าหยู่หัว" ผิดกับพระมหาอุปราชไนรัชกาลก่อน ๆ ซึ่งเปนแต่กรมพระราชวังบวรสถานมงคลมาทุกรัชกาล เมื่อพระมหาอุปราชซงพระเกียรติยสเปนพระเจ้าแผ่นดินขึ้น ไทยเราจึงบอกอธิบายแก่ฝรั่งว่า พระบาทสมเด็ดพระจอมเกล้าเจ้าหยู่หัวเปนพระเจ้าแผ่นดิน
หน้า:นิทานโบราณคดี - ดำรงราชานุภาพ - ๒๔๘๗.pdf/366
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
นิทานที่ 19
เรื่อง เมืองไทยมีพระเจ้าแผ่นดิน 2 พระองค์
(1)
