หน้า:ประชุมกฎหมายประจำศก (๐๘) - ๒๔๗๘.pdf/237

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๒๒๐

บิดามารดาคงไม่กลับใจไปในการที่ชั่วตามที่เคยตัวมาแต่แรก เพราะบุตรได้ร่ำเรียนวิชา คงชักภาให้ดีมีแต่ที่ชอบทุกประการ จึงได้ทรงพระสันนิฐานเปนพระราชบัญญัติจัดไว้เปนอย่างกลางตามทางดังนี้ อนึ่ง ฝ่ายคนอีกจำพวกหนึ่งที่มีสันดานดี อยากจะไม่ให้มีธรรมเนียมใช้ทาษนั้น พึงทราบพระราชดำริห์พระราชประสงค์เถิดว่า ซึ่งทรงโปรดมีพระราชบัญญัติครั้งนี้ เพื่อจะแบ่งหนักให้เปนเบาไว้ก่อน เพราะจะผ่อนลูกทาษลูกไทยซึ่งเกิดในปีมโรงเปนต้นนั้น อายุได้ ๒๑ ปี พ้นหนี้หลุดค่าตัวเปนไทย แลไม่ให้ขายกันได้ต่อไปนั้น เพราะจะให้หัดทำการหาวิชาเปนที่ทำมาหากินรู้ในศิลปสาตรต่าง ๆ จะได้เปนลูกจ้างหากินต่อไป เมื่อธรรมเนียมจ้างกันหนาแน่นชุกชุมขึ้นแล้ว ก็เหนว่า ธรรมเนียมใช้ทาษก็คงจะน้อยลงทุกครั้งทุกที การดีก็จะมากขึ้นร่ำไป จึงได้ทรงตั้งพระราชบัญญัติให้คนเข้าใจเคยหูเคยตาด้วยกันมาก แล้วภายน่าต่อไป ถึงจะไม่มีใครใช้ทาษ ก็คงจะไม่เปนไรนัก เพราะเหมือนชวนชักให้คนที่มีสันดานอันหนาตามธรรมดาอยากจะใช้ทาษนั้นให้เคยหูเคยใจเคยตาเสียก่อน ก็คงจะมีความผ่อนหาสิ่งสว่างเสื่อมส่างการที่ชั่วไปได้ จึงยักย้ายพระราชบัญญัติตัดต่อเพิ่มเติมขึ้นตามการฅามเวลาที่จะเปนไปได้ทุกสิ่งทุกอย่างจนถึงหนทางที่จะตรงนั้น กับอนึ่ง การเล่นเบี้ยพนันเอาเงินกันเปนที่ก่อต้นรากให้เกิดเปนทาษขึ้นนั้น การอันนี้ มีพระราชหฤไทยรำพึงถึงอยู่เสมอที่จะหลีกถอนผ่อนให้หมดไปนั้นเปนแน่ แต่เปนเงินถึง ๑๑,๐๐๐ ชั่งเสศได้สำหรับจ่ายใช้ราชการแผ่นดินอยู่เสมอ ถ้าจะเลิกถอนเสียโดยเร็วนี้ เงินซึ่งสำหรับจะใช้จ่ายราชการก็ยังไม่มีภอที่จะทำการงานโยธาต่าง ๆ แทนเงินซึ่ง