หน้า:ประชุมจารึก (ภาค ๑) - ๒๔๗๗.pdf/4

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว

นับว่า เป็นอดิเรกลาภของชาติไทยและประชาชนผู้รักษาการศึกษาทางโบราณคดีทั้งในเมืองไทยและในต่างประเทศ

แต่ใครจะนึกฝันว่า เจ้าพระยามุขมนตรีจะด่วนถึงแก่อสัญญกรรมโดยรวดเร็ว การพิมพ์ศิลาจารึกไม่ใช่ทำได้ง่าย ๆ เพราะต้องคัด ต้องถ่าย ต้องแปล ต้องสันนิษฐาน ต้องค้นคว้ากันแรมปี ถึงแม้คุณหญิงมุขมนตรีจะรับสนองกุศลเจตนาของท่านเจ้าคุณสามีโดยรับจะพิมพ์หลักศิลาจารึกทั้งหมด หอสมุดแห่งชาติก็ไม่สามารถจะจัดหาตระเตรียมให้มัน นับว่า ได้เสียโอกาสอย่างสำคัญในการพิมพ์ศิลาจารึก ความแตกดับของเจ้าคุณมุขมนตรีที่เป็นไปโดยรวดเร็วเช่นนี้เป็นการขาดเสียอย่างสำคัญสำหรับญาติมิตรทั้งหลายที่เคยได้รับความโอบอ้อมอารีของท่าน เป็นการขาดเสียสำหรับรัฐบาล ซึ่งไม่ว่าในรัฐบาลใด ๆ ย่อมใช้เจ้าคุณมุขมนตรีทำประโยชน์ได้เสมอ เป็นการขาดเสียสำหรับสภาผู้แทนราษฎรที่ได้เคยใช้เจ้าคุณมุขมนตรีทำงานให้แก่สภามาก ซึ่งสภาได้ลงมติแสดงความเศร้าสลดใจ มาบัดนี้ ตัวข้าพเจ้าเองได้พบความเศร้าสลดอันใหม่เมื่อมาจับพิจารณาเรื่องศิลาจารึกสยาม เพราะว่า ถ้าเจ้าคุณมุขมนตรีมีอายุต่อไปอีก แม้เพียง ๕ ปี หอสมุดแห่งชาติคงจะสามารถเตรียมจารึกศิลาที่ยังเหลืออยู่ทุกอันให้ท่านพิมพ์ได้ในงานศพของท่านดังที่ท่านปรารถนาไว้

แต่ถึงแม้หอสมุดแห่งชาติจะไม่สามารถทำงานให้ได้เต็มตามเจตนาของเจ้าคุณมุขมนตรีในการพิมพ์จารึกอื่น ๆ ต่อไปก็ดี หอสมุดแห่งชาติได้พยายามจะทำให้กิจที่เจ้าคุณมุขมนตรีได้ทำมาแล้วนั้นโดยผลสมบูรณ์ กล่าวคือ การพิมพ์จารึกสุโขทัยเท่าที่ทำมาแล้ว ศาสตราจารย์เซเดส์เป็นผู้อำนวยการเรียบเรียง และได้พิมพ์อย่างที่จะให้เป็นเอกสารคู่มือของนักศึกษาโบราณคดีชั้นสูง จึงได้พิมพ์รูปถ่ายคำจารึกทั้งหมด, พิมพ์คำจารึกเป็นอักษรอย่างใหม่