พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นวิวิธวรรณปรีชา มีรับสั่งมายังกรรมการหอพระสมุดวชิรญาณสำหรับพระนครว่า ทรงพระศรัทธาจะพิมพ์หนังสือแจกในงานพระราชทานเพลิงศพเจ้าจอมมารดาโหมด รัชกาลที่ ๔ เจ้าจอมมารดาของพระองค์ท่าน สักเรื่อง ๑ ให้กรรมการหอพระสมุดฯ ช่วยเลือกหาเรื่องหนังสือถวาย ข้าพเจ้าจึงได้รวบรวมจดหมายเหตุครั้งรัชกาลที่ ๔ จัดเปนหนังสือประชุมพงษาวดาร ภาคที่ ๑๙ ถวายกรมหมื่นวิวิธวรรณปรีชาทรงพิมพ์ตามพระประสงค์
เรื่องหนังสือที่พิมพ์ในประชุมพงษาวดาร ภาคที่ ๑๙ นี้ ๓ เรื่อง ด้วยกัน คือ จดหมายเหตุหอสาตราคม เรื่อง ๑ จดหมายเหตุของเจ้าพระยาทิพากรวงศ์ เรื่อง พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จทอดพระเนตรสุริยอุปราคาที่หว้ากอ เรื่อง ๑ แปลจดหมายเหตุของเซอร์แฮรีออด เจ้าเมืองสิงคโปร์ ขึ้นมาเฝ้าพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวที่หว้ากอ เรื่อง ๑ จะอธิบายพอให้ทราบเค้าเงื่อนของจดหมายเหตุทั้ง ๓ เรื่องนั้นเปนดังนี้ คือ
๑)จดหมายเหตุหอสาตราคม นั้น ประเพณีมีมาแต่โบราณกำหนดเปนน่าที่ของนายเสน่ห์หุ้มแพรมหาดเล็ก คน ๑ แลนายสุจินดาหุ้มแพรมหาดเล็ก คน ๑ เปนพนักงานจดหมายเหตุต่าง ๆ