ข้ามไปเนื้อหา

หน้า:ประชุมพงศาวดาร (ภาค ๓๔) - ๒๔๖๙.pdf/27

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๑๙

หนังสือสัญญาค้าขายระหว่างฝรั่งเศสกับไทยซึ่งมองสิเออร์เชอวาเลีย เดอ โชมอง ได้ทำเมื่อ พ.ศ. ๒๒๒๘ ครั้งนั้น เมื่อนำออกไปถึงเมืองฝรั่งเศส กลับปรากฎว่า เปนหนังสือสัญญาที่บกพร่อง แลไม่เปนที่พอใจแก่บริษัทฝรั่งเศสเลย หนังสือสัญญาฉบับนั้นหาเปนสัญญาที่ถูกต้องตามแบบแผนไม่ กล่าวคือ พูดถึงแต่สิ่งที่จะต้องการอย่างนี้บ้างอย่างนั้นบ้างเท่านั้น หาได้มีข้อความตอนใดตอนหนึ่งแสดงไว้โดยชัดเจนว่า พระเจ้าแผ่นดินสยามทรงทราบด้วยไม่ แลเมื่อพิจารณาดูข้อความเหล่านั้นแล้ว ก็เห็นได้ว่า เปนแต่เพียงข้อสัญญากันระหว่างมองสิเออร์ เดอ โชมอง กับเจ้าพระยาวิชเยนทรเท่านั้น มองสิเออร์เซเบอเรเปนทูตเข้ามาครั้งหลังนี้ มีหน้าที่โดยตรงที่จะต้องมาเจรจาในเรื่องการค้าขายซึ่งเปนทางการที่เขาชำนาญอยู่แล้ว ได้นำเอาหนังสือสัญญาฉบับแรกที่ได้เตรียมแก้ไขข้อบกพรองนั้นเข้ามาด้วยเพื่อมาทำกันใหม่ ในที่สุด ก็ได้ทำหนังสือสัญญากันขึ้นใหม่อีกฉบับ ๑ แก้ไขเพิ่มเติมข้อบกพรองของสัญญาฉบับเก่า มองสิเออร์เซเบอเรได้เขียนจดหมายเหตุไว้ว่า เขาหวังว่า การที่เขาอุทิศตนเข้ามาเจรจาเรื่องการค้าขายจนกระทั่งได้แก้หนังสือสัญญาฉบับเก่าแลได้ทำขึ้นใหม่อีกฉบับ ๑ เช่นนั้น คงเปนที่พอใจแก่ชาวฝรั่งเศสเปนอันมาก

หนังสือสัญญาฉบับที่มองสิเออร์เซเบอเรทำมาใหม่นี้ ต้นฉบับทำถึง ๓ ภาษา คือ ภาษาไทย ฉบับ ๑ ภาษาฝรั่งเศส ฉบับ ๑ แลภาษาปอจุเกต ฉบับ ๑ ทั้ง ๓ ฉบับเวลานี้เก็บอยู่ที่คลังหนังสือกระทรวงการประเทศราชในเมืองปารีส