หน้า:ประชุมพงศาวดาร (ภาค ๓๔) - ๒๔๖๙.pdf/38

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๓๐

แลจนถึงวันทำสัตยาบันที่เมืองแวร์ไซยนั้น ทางฝ่ายเมืองไทยก็พอดีถึงปลายแผ่นดินสมเด็จพระนารายณ์มหาราช บ้านเมืองเกิดจลาจล บันดาผู้ที่ไม่ชอบพวกถือสาสนาคริสเตียนก็บังคับให้พวกฝรั่งออกนอกประเทศ ชาวฝรั่งเสดซึ่งอยู่ในเมืองไทยในเวลานั้น ทั้งที่เปนมิซชันนารีแลพ่อค้า ก็สิ้นอำนาจลง เลยพลอยถูกบังคับให้ออกนอกประเทศไปกับฝรั่งชาติอื่น ๆ ด้วย สัญญาฉบับหลังนี้ก็เลยยังไม่ทันเอาออกใช้

สัญญาฉบับนี้ ฉเพาะในทางการแล้ว ในเวลานี้ไม่มีประโยชน์เลย แต่เนื่องจากจดหมายเหตุที่ได้ทำกันไว้ในสมัยโบราณได้เปนอันตรายสาบสูญเสียหมดเมื่อครั้งกรุงศรีอยุธยาถูกพม่าเผานั้น หนังสือสัญญาค้าขายฉบับนี้ ซึ่งยังมีตัวอยู่ในเวลานี้ จึงกลับเปนของมีค่าอย่างสูงสุดในทางพงศาวดาร ด้วยทำให้เราทราบได้ว่า หนังสือสัญญาในสมัยโบราณของไทยนั้นมีใจความแลลักษณมาอย่างไร