ข้ามไปเนื้อหา

หน้า:ประชุมพงศาวดาร (ภาค ๕๒) - ๒๔๙๗.pdf/40

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๓๔

เพราะการเปิดเผยความลับนั้น เมื่อยามเพื่อนถึงความวิบัติหรือได้ทุกข์ยาก ก็ไม่ทอดทิ้ง พยายามช่วยเหลือจนเต็มความสามารถ เมื่อถึงคราวจำเป็น แม้ชีวิตก็อาจสละแทนได้ โดยตั้งใจร่วมสุขร่วมทุกข์จริง ๆ

มิตรแนะนำประโยชน์ ได้แก่ มิตรที่คอยตักเตือนห้ามปรามไม่ให้ทำความชั่วต่าง ๆ แนะนำให้ทำแต่ความดีและสิ่งที่เป็นประโยชน์ แนะนำในสิ่งที่ไม่รู้ไม่เข้าใจ ให้รู้ให้เข้าใจ ให้ได้ยินได้ฟังสิ่งที่ไม่เคยได้ยินได้ฟัง สั่งสอนให้รู้ว่า สิ่งนี้เป็นทางอบาย เป็นทางแห่งความฉิบหาย เป็นทางแห่งทุคติ ไม่ควรประพฤติ สิ่งนี้เป็นทางแห่งความเจริญ เป็นทางแห่งสุคติ ควรประพฤติ

มิตรมีความรักใคร่ ได้แก่ มิตรที่มีความทุกข์ร้อนด้วย ในเวลาเพื่อนได้รับความสุข ก็ดีอกดีใจประหนึ่งว่า ความสุขนั้นได้มีแก่ตน เมื่อมีใครติเตียนดูหมิ่นดูถูกเพื่อน ก็เจ็บร้อนแทนโต้เถียงทัดทานประหนึ่งตนได้รับความติเตียนดูหมิ่นดูถูกเองฉะนั้น เมื่อมีใครยกยอสรรเสริญเพื่อน ก็พลอยเอออวยรับรองว่าถูกว่าจริง และส่งเสริมความดีความชอบของเพื่อน

มิตร ๔ จำพวกดังบรรยายมานี้เป็นกัลยาณมิตร มิตรแท้ เป็นมิตรที่ควรคบหาสมาคม

ความประพฤติย่อมเป็นสิ่งสำคัญสำหรับคนเรา คนที่ปราศจากความประพฤติดีเสียแล้ว ถึงจะมีศิลปวิทยาความรู้มากมายสักปานใด ก็ยากนักที่จะหวังหาความเจริญได้ เพียงแต่จะรักษาตัวให้รอดก็แสนยาก แม้จะเป็นผู้ดีมีตระกูล บริบูรณ์ด้วยยศบรรดาศักดิ์ทรัพย์สมบัติ ก็ยาก