๏ ครั้นพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๑ ได้เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติ ทรงพระราชดำริห์ว่า ที่เจ้ากรุงธนบุรียกเจ้านครขึ้นเปนพระเจ้าประเทศราชนั้นเปนการเหลือเกินไป จึงโปรดให้ลดบันดาศักดิลงเปนเจ้าพระยานคร แลให้ลดตำแหน่งเสนาบดีเมืองนครลงเปนกรมการเหมือนหัวเมืองอื่น ๆ แลให้ยกเมืองสงขลา ซึ่งขึ้นเมืองนครอยู่ในครั้งนั้น เปนหัวเมืองขึ้นกรุงเทพฯ ด้วย ๚
๏ ต่อมา เจ้านครศรีธรรมราชแก่ชรา ว่าราชการบ้านเมืองฟั่นเฟือนไป เจ้าพัฒน์ บุตรเขย เข้าไปเปนโจทย์ฟ้องกล่าวโทษเจ้านคร มีตราให้หา เจ้านครก็บิดพลิ้วเสียหลายครั้ง แล้วจึงได้ตัวเข้ามากรุงเทพฯ โปรดให้เอาออกจากตำแหน่งผู้ว่าราชการเมืองนครศรีธรรมราชเข้ามาอยู่ในกรุงเทพฯ ทรงพระกรุณาโปรดตั้งเจ้าพัฒน์ อุปราช บุตรเขยเจ้านคร ให้เปนเจ้าพระยานครศรีธรรมราชเมื่อปีมะโรง ฉศก จุลศักราช ๑๑๔๖ แลครั้นนั้น พระยาสงขลามีความผิด จึงโปรดให้เมืองสงขลากลับไปเปนเมืองขึ้นเมืองนครศรีธรรมราชดังแต่ก่อน เจ้านครถึงอนิจกรรมที่กรุงเทพฯ เจ้าพระยานคร พัฒน์ กับคุณหญิงชุ่ม ได้เก็บอัฐิเจ้านคร กับอัฐิหม่อมทองเหนี่ยว มาก่อเจดีย์ทำตึกบรรจุไว้ที่วัดแจ้งเมืองนคร ๚
๏ ครั้นเมื่อเจ้าตากออกจากราชสมบัติแล้ว เจ้าพระยานครศรีธรรมราช (พัฒน์) กับคุณหญิงชุ่ม จึงได้รับคุณปราง ซึ่งเปนพระสนมเจ้าตาก พาออกมาจากกรุงเทพฯ แต่เวลานั้น มีครรภ์ได้ ๓ เดือน แล้วมาคลอดที่เมืองนคร บุตรเปนชาย ให้ชื่อว่า คุณชายน้อย[1] พระยา
- ↑ ตรงนี้ผิด ที่จริงคุณปรางออกไปแต่ครั้งกรุงธนบุรีดังกล่าวมาแล้ว.
