หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
- ปีนัง
- วันที่ ๑๗ มกราคม พุทธศักราช ๒๔๗๙
แจ้งความมายังพระยาอนุมานราชธน
เจ้าคุณใคร่จะทราบว่า เพราะเหตุใดสมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงโปรดให้พระยาโบราณราชธานินทร์แก้คดีพระเจ้าปราสาททองนั้น ฉันพอจะบอกได้ด้วยทราบอยู่
เมื่อพระยาโบราณราชธานินทร์เป็นสมุหเทศาภิบาลมณฑลอยุธยานั้น เวลาพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จไปประทับณพระราชวังบางปะอิน มีหน้าที่ต้องมาประจำราชสำนัก และตามเสด็จประพาสที่ต่าง ๆ เป็นเหตุให้ได้เฝ้าแหนใกล้ชิดและได้ทูลสนองพระราชดำรัสเนือง ๆ สมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงทรงตระหนักพระราชหฤทัยว่า พระยาโบราณได้พากเพียรศึกษารู้โบราณคดีครั้งกรุงศรีอยุธยาทั้งเรื่องพงศาวดารและถิ่นสถานต่าง ๆ ยิ่งกว่าผู้อื่นโดยมาก ก็ทรงพระเมตตาจนสนิทชิดชอบพระราชอัธยาศัย ในเวลาตรัสประภาษเรื่องโบราณคดี มักทรงซักไซ้ให้พระยาโบราณออกความเห็นเนือง ๆ สมเด็จพระพุทธเจ้าหลวงทรงสังเกตเห็นว่า พระยาโบราณยำเกรงพระเจ้า