ถูกอย่างพระราชพงษาวดาร ๆ เปนแต่ลงศักราชผิดอยู่แห่ง ๑ ดังจะปรากฎต่อไปข้างน่า ด้วยตามความที่พม่ากล่าว พิเคราะห์ทางแผนที่เลอะเทอะ ว่า ยกจากเมืองทวายมาตีเมืองปราณ เมืองเพ็ชร์บุรี ได้แล้วก็ตีเมืองชุมพร ไชยา ต่อขึ้นมาจนถึงกรุงศรีอยุทธยา ดังนี้ จะเชื่อว่าเปนความจริงไม่ได้ แต่ฝ่ายข้างพระราชพงษาวดารเอาสงครามนี้ไปเชื่อมต่อเปนคราวเดียวกับที่พม่าเข้ามาตีกรุงครั้งหลัง ข้าพเจ้าพิจารณาดูรายการที่ปรากฎในเรื่องการรบ เห็นเปนคนละคราว ถึงระยะเวลาไม่สู้ห่างกันนัก ก็มีระยะหยุดการสงครามแล้วตั้งต้นใหม่ ข้าพเจ้าจึงกำหนดสงครามนี้แยกออกเปนคราว ๑ ต่างหาก
ที่จะเกิดสงครามคราวนี้ ไม่ปรากฎเหตุอย่างอื่นนอกจากพม่าเห็นว่า ไทยอ่อนแอปลกเปลี้ยจะทำร้ายได้ ก็ยกเข้ามา แลความตั้งใจที่ยกเข้ามานั้น ทั้งในหนังสือพระราชพงษาวดารแลพงษาวดารพม่ากล่าวว่า ตั้งใจจะเข้ามาตีกรุงศรีอยุทธยา แต่เมื่อพิเคราะห์ดูรายการสงคราม ประกอบกับวิธีที่พม่ายกเข้ามารบพุ่งในชั้นแรก ข้าพเจ้าสงไสยว่า ต่อเมื่อเสียกรุงแล้ว จึงกล่าวกันว่า พม่าตั้งใจจะตีกรุงศรีอยุทธยามาแต่แรก ที่จริงนั้น เมื่อแรกยกเข้า น่าจะตั้งใจเพียงเข้ามาปล้นบ้านเมืองเอาทรัพย์สมบัติแลจับคนไปเปนเชลย (ที่เรียกในภาษาอังกฤษว่า เรด) แล้วแต่จะได้เท่าใด ก็เอาเท่านั้น ถ้าเห็นจะทำต่อไปไม่ได้
