ในสมัยเมื่อกรุงศรีอยุทธยาเปนราชธานีของสยามประเทศอยู่ ๔๑๗ ปี ตั้งแต่ พ,ศ, ๑๘๙๓ จน พ,ศ, ๒๓๑๐ ปรากฎในเรื่องพระราชพงษาวดารว่า ไทยได้ทำสงครามกับพม่า ๒๔ ครั้ง เรื่องการสงครามเหล่านี้ ข้าพเจ้าสอบสวนหนังสือจดหมายเหตุเก่า มีหนังสือพระราชพงษาวดารแลพงษาวดารพม่าเปนต้น ประกอบกับความวินิจฉัยของข้าพเจ้า ได้เนื้อความดังจะกล่าวต่อไปนี้
เมื่อปีจอ จุลศักราช ๙๐๐ พ,ศ, ๒๐๘๑ ในแผ่นดินสมเด็จพระไชยราชาธิราช ปรากฎว่า พม่ายกกองทัพมาตีอาณาเขตรสยามที่เมืองเชียงกราน เมืองเชียงกรานนี้เปนเมืองเดียวกับเมืองแครง มอญเรียกว่า "เดีงกรายน์" เดี๋ยวนี้ อยู่ในแดนมอญไม่ห่างด่านเม้ยวะดี ทำนองครั้งนั้นอาณาเขตรไทยจะออกไปถึงแม่น้ำสละวิน เมืองเชียงกรานจึงอยู่ในอาณาเขตรไทย สงครามคราวนี้มีเรื่องปรากฎในหนังสือพระราชพงษาวดาร หนังสือพงษาวดารพม่า แลจดหมายเหตุของปิ่นโตโปจุเกต ประกอบกันว่า มังตราพม่าเปนโอรสของเจ้าเมืองตองอู ตั้งตัวเปนใหญ่ ได้หัวเมืองพม่ารามัญเปนอันมากแล้ว ราชาภิเศกขนานพระนามว่า "พระเจ้าตะเบงชเวตี้"
