หน้า:ประชุมพงศาวดาร (ภาค ๗๑) - ๒๔๘๑.pdf/115

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๑๐๑

ศักราช ๑๘๕๗ นักพระองค์ด้วงสมเด็จพระหริรักษรามมหาอิศราธิบดีเจ้าเมืองเขมรมีใบบอกเข้ามาว่า ตนมีชนมายุเจริญล่วงมากไปแล้ว ขอพระราชทานให้สมเด็จพระเจ้าแผ่นดินสยามทรงตั้งนักพระองค์ราชาวดีบุตรผู้ใหญ่เป็นมหาอุปราช นักพระองค์ศรีสวัสดิ์บุตรที่ ๒ เป็นพระแก้วฟ้า ออกไปช่วยรักษาเมืองเขมร สมเด็จพระเจ้าแผ่นดินสยามก็ทรงตั้งออกไปตามนักพระองค์ด้วงสมเด็จพระหริรักษรามมหาอิศราธิบดีเจ้าเมืองเขมรขอ

ครั้นปีมะเมีย สัมฤทธิศก จุลศักราช ๑๒๒๐ (พ.ศ. ๒๔๐๑) มีคฤศตศักราช ๑๘๕๘ พวกแขกจามและมะลายูเป็นอันมากอยู่ในเมืองเขมรมีความขัดเคืองแก่พระยาพระเขมรผู้ใหญ่ซึ่งบังคับราชการไม่เป็นที่ชอบใจ กำเริบขึ้นต่อสู้เจ้าเมืองเขมร แล้วยกอพยพครอบครัวหนีเข้าไปพึ่งเขตต์แดนญวน นักพระองค์ด้วงสมเด็จพระหริรักษรามมหาอิศราธิบดีเจ้าเมืองเขมรให้ไปต่อว่าญวน จะเอาครอบครัวคืน ญวนหาให้ไม่ นักพระองค์ด้วงสมเด็จพระหริรักษรามมหาอิศราธิบดีเจ้าเมืองเขมรขัดเคือง รวบรวมกองทัพแล้วบอกเข้ามายังกรุงเทพมหานครว่า ไมตรีกับญวนขาดเสียแล้ว จะขอเป็นศึกกับญวนต่อไป การที่เขมรว่าจะรบกับญวนนั้นก็เป็นกำลังเมื่อญวนเป็นศึกกันอยู่กับฝรั่งเศส เขมรกับญวนได้รบกันบ้างเล็กน้อย กองทัพไทยก็ไม่ได้ช่วยเขมร เพราะในรัชชกาลที่ ๔ นั้น องค์ญวนเจ้าเมืองฮ่าตินก็แต่งคนให้เข้ามาเยี่ยมเยือนกรุงเทพมหานคร เมื่อเรือรบเรือตระเวนฝ่ายไทยออกไปถึงเมืองฮ่าติน ญวนก็ต้อนรับ ก็เมื่อไทยได้ฟังเรื่องแขกหนีที่เมืองเขมร ก็ได้ช่วยต่อว่าไปแก่ญวนที่เข้ามา