หน้า:ประชุมพงศาวดาร (ภาค ๗๑) - ๒๔๘๑.pdf/116

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๑๐๒

ญวนก็รับว่า จะไปว่าแก่องค์ญวนผู้ใหญ่ในเมืองญวนให้ว่ากล่าวเกลี่ยไกล่ให้ความแล้วแก่กัน การเรื่องนั้นยังหาทันสำเร็จไม่ นักพระองค์ด้วงสมเด็จพระหริรักษรามมหาอิศราธิบดีเจ้าเมืองเขมรป่วยลงถึงแก่พิราลัยเมื่อปีวอก โทศก จุลศักราช ๑๒๒๒ (พ.ศ. ๒๔๐๓) มีคฤศตศักราช ๑๘๖๐ สมเด็จพระเจ้ากรุงสยามมีท้องตราบังคับให้เจ้ามหาอุปราชกับเจ้าพระแก้วฟ้ารักษาทำนุบำรุงแผ่นดินเขมรไปก่อน ต่อการศพนักพระองค์ด้วงสมเด็จพระหริรักษรามมหาอิศราธิบดีเจ้าเมืองเขมรเก่าเสร็จแล้ว จึ่งจะแต่งตั้งให้เป็นเจ้าเมืองเขมรผู้ใหญ่ แล้วมีรับสั่งให้นักพระองค์วรรถาเจ้าเขมรผู้ชายซึ่งเป็นบุตรที่ ๓ ของนักพระองค์ด้วงสมเด็จพระหริรักษรามมหาอิศราธิบดีออกไปช่วยกับพี่ชายทำการศพบิดา นักพระองค์วรรถาเจ้าเขมรผู้ชายที่ ๓ นั้นออกไปปรองดีกับเจ้าพี่ชายอยู่ได้ ๕ เดือน พระยาพระเขมรและราษฎรในเมืองใหญ่และหัวเมืองไม่ปรองดองกัน ยุเจ้ามหาอุปราชากับเจ้าที่ ๓ ที่ ๔ คือ นักพระองค์วรรถา นักพระองค์ศิริวงศ์ ให้วิวาทรบกันขึ้น นักพระองค์วรรถาและนักพระองค์ศิริวงศ์หนีมาจากเมืองอุดงมีไชยเข้ามาขอพึ่งในกรุงเทพฯ และอยู่ในกรุงเทพมหานครตามเดิม เจ้ามหาอุปราชก็มีใบบอกฟ้องเข้ามา ความยังหาทันได้ชำระกันไม่ พวกเขมรหัวเมืองก็กำเริบขึ้นขัดแข็งต่อเจ้ามหาอุปราช ก่อการเกิดเป็นโจรผู้ร้ายรบพุ่งกัน แล้วก็พากันเข้ามาล้อมเมืองอุดงมีไชย เจ้ามหาอุปราชกับพระยาพระเขมรผู้ใหญ่ที่เป็นพวกพ้องทนมิได้ ยกอพยพครอบครัวหนีเข้ามาถึงกรุงเทพฯ ขอกองทัพไทยให้ออกไปปราบปรามบ้านเมืองให้ราบคาบ เมืองเขมรเป็นจลาจลวุ่นวายใน