ล่ามให้หยุดพักอาบน้ำเสียก่อน แล้วปลงต่างปล่อยม้าให้กินหญ้า ข้าพเจ้าก็ลงอาบน้ำในลำธาร ทางน้ำไหลออกมาจากสระใหญ่ ๆ แห่ง ๆ หนึ่ง ปากช่องกว้างประมาณ ๓ วา กลางร่องฦก ๒ ศอก น้ำไหลเชี่ยว ยาวประมาณ ๔ วา ๕ วา แล้วกว้างออกไปประ มาณ ๑๐ วา ฦกคืบเศษ น้ำไหลหาเชี่ยวไม่ ไหลลงไปเชิงเขา น้ำจะไหลไปข้างไหนต่อไปอิกข้าพเจ้าหาทราบไม่ แล้วข้าพเจ้าเดินเลียบธารน้ำไปดูที่สระ สระกว้างใหญ่น้ำใสเย็น แลไปสุดสายตาหาเห็นขอบสระข้างโน้นไม่ ต้นไม้ในบริเวณสระก็หามีไม่ ไกลออกมาสัก ๙ เส้น ๑๐ เส้น จึงมีต้นไม้มีเขาติดอยู่กับขอบสระข้างตวันตกยอดหนึ่ง สูงแต่ขอบสระขึ้นไปประมาณเส้นเศษ ข้าพเจ้าได้ยินเสียงตึง แล้วเปนควันพลุ่งขึ้นที่ยอดเขา ข้าพเจ้าตกใจข้าพเจ้าถามหญิงล่าม ๆ จึงบอกว่าเขานี้ดังเองนาน ๆ สักหม้อเข้าสุก ๑ ดังที ๑ เสมออยู่ทั้งตาปี ขอบสระข้างตวันออกก็มีเขา ๆ ๑ สูงเท่ากัน เพลากลางคืนแลเห็นเปนไฟติดอยู่บนยอดเขา เหมือนไฟเผาหญ้าที่กลางทุ่ง เปลวสูงประมาณ ๔ วา ๕ วา เทือกไฟโตประมาณ ๒๔ วา ๒๕ วา เพลากลางวันหาเห็นเปลวไฟไม่หญิงล่ามจึงบอกว่าผู้เถ้าผู้แก่แต่ก่อน เล่าให้ฟังว่าสระเปนกะทะจงโพ่หุงเข้า เขาที่ดังว่าน้ำเดือด เขาที่เปนไฟว่าเตาไฟ พวกข้าพเจ้าอาบน้ำแล้วไปอิกจนเพลาบ่าย ๔ โมงเศษถึงบ้านงัวตุดแวะเข้าเอาหนังสือให้นายบ้านดู นายบ้านหาเข้ามาให้ข้าพเจ้ารับ
