หน้า:ประชุมพงศาวดาร (ภาค ๗) - ๒๔๖๐.pdf/8

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ยังไม่ได้พิสูจน์อักษร

เมืองพม่าเมื่อพระเจ้าทีบอจะได้ราชสมบัตินั้น แม้มีผู้เอามาแต่งหนังสือกันแล้วเปนหลายฉบับ แลที่สุดได้แปลเป็นภาษาไทยมีแล้วก็จริง แต่บรรดาหนังสือเหล่านั้น เปนของแต่งเมื่อ อังกฤษได้เมืองพม่าแล้ว ผู้ที่แต่งลงมือแต่งเมื่อตัวรู้เรื่องตลอด แลใจตนได้ตัดสินผิดชอบเสียเสร็จแล้ว ฤๅถ้าจะว่าอิกไนยหนึ่ง ก็เหมือนกับแต่งหนังสือเรื่องสงคราม เมื่อรู้ว่าข้างไหนแพ้ชนะ เสียก่อนแล้ว แต่คำให้การของนายจาดนี้เล่าในเวลาเหตุการณ์ ยังไม่ถึงที่สุด เล่าตามความรู้เห็นในเมืองพม่าที่เปนอยู่ในเวลา เมื่อเกิดเหตุการณ์อันนั้น ด้วยความเปนอุเบกขา ถ้าใครอยาก รู้ว่าคนในเมืองพม่าคิดเห็นกันอย่างไรในเวลาเกิดเหตุการณ์ เมื่อ พระเจ้าทีบอได้ราชสมบัติ อ่านคำให้การของนายจาดจะเข้าใจ ความจริงได้ดีกว่าอ่านหนังสือที่ฝรั่งแต่งในเรื่องพระเจ้าทีบอทุกเรื่อง ราคาคำให้การของนายจาดจึงมีในทางโบราณคดีดังกล่าวมานี้ แต่ ต้องทรงจำไว้อย่างหนึ่งว่านายจาดเปนไทยไปอยู่ในเมืองพม่า ความ รู้เห็นก็ต้องเพียงเท่า ชาวต่างประเทศที่ไปอยู่ในหมู่พลเมืองนั้นคน ๑ ถ้าผู้อ่านคำให้การของนายจาด อ่านด้วยความเข้าใจดังข้าพเจ้าแสดงมา คงจะเห็นว่าคำให้การนี้เปนหนังสือดีน่าอ่านเรื่อง ๑ ข้าพเจ้าได้กล่าวมาแล้ว ว่าความจริงในเหตุการณ์เรื่องพระเจ้าทีบอ โดยมากเปนของพึ่งมารู้กันในชั้นหลัง คำให้การ