หน้า:ประมวลกฎหมาย รัชกาลที่ ๑ (๑) - ๒๔๘๑.pdf/347

๓๓๓

ภญาน

---

 อนึ่ง ในลักษณพญาณกอปรด้วยองค ๖ ประการ คือ บุทคลกอปรด้วยเคหสถานอันบริบูรรณ ๑ คือว่าบุทคลอันบริบูรรณด้วยลูกหลานมาก ๑ คือว่าบุทคลกอปรด้วยน้ำใจเปนสัปรุษ ๑ คือว่าบุทคลมีน้ำใจกอปรด้วยกุศล ๑ คือว่าบุทคลกอปรด้วยตระกูลเปนเศรษฐีอันประเสริฐ ๑ คือว่าบุทคลเปนที่สการบูชาแก่คนทังปวง ๑ อันว่าบุทคลกอปรด้วยองคหกประการดั่งนี้ จึ่งควรให้กระลาการถามเอาผู้นั้นเปนพญาณ

 ถ้าทวยราษฎรทังปวงผู้มีอรรถคดีอ้างพญาณ จะฟังเอาเปนพญาณหมีได้ คือว่า

คน ๓๓ จำพวก

$\scriptstyle {\left.{\begin{matrix}\ \\\\\ \ \end{matrix}}\right\}\,}$

คนหมีได้อยู่แก่ศีล

๕ ๘

$\scriptstyle {\left.{\begin{matrix}\ \\\ \end{matrix}}\right\}\,}$

๑

คนไม่มีเรือนเที่ยวจร

๑

แล

คนกู้นี่ยืมสีนผู้เปนความ

๑

คนถือกระเบื้องกระลาฃอทาน

๑

คนผู้เปนทาษผู้เปนความ

๑

คนหูหนวก

๑

คนเปนญาติผู้เปนความ

๑

คนตาบอด

๑

คนเปนมิศหายผู้เปนความ

๑

หญิงนครโสภิณี

๑

คนเปนเพื่อนกินอยู่สมเล

$\scriptstyle {\left.{\begin{matrix}\ \\\ \end{matrix}}\right\}\,}$

๑

หญิงแพศยา

๑

กับผู้เปนความ

หญิงมีครรภ

๑

คนวิวาทกับผู้เปนความ

๑

เปนกระเทย

๑

คนมักมาก

ถ้อย ความ

$\scriptstyle {\left.{\begin{matrix}\ \\\ \end{matrix}}\right\}\,}$

๑

เปนบันเดาะ

๑

คนผูกเวรกับผู้เปนความ

๑

คนเปน

พ่อ แม่

$\scriptstyle {\left.{\begin{matrix}\ \\\ \end{matrix}}\right\}\,}$

มด

๑

คนเปนโรคมาก

๑

คนเปนพิกลจริต

๑

ม.ธ.ก.