หน้า:รัฐธรรมนูญบริติช (ดิเรก ชัยนาม, 2490).pdf/22

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว

อาจนิยมพรรคนั้นพรรคนี้ เมื่อปี พ.ศ. ๒๓๘๔ (ค.ศ. ๑๘๔๑) พรรควิกส์ (Whigs) หรือเสรีนิยม (Liberals) ในปัจจุบัน แพ้ในการเลือกตั้งทั่วไป แต่ไม่ลาออกจากรัฐบาล เมื่อเปิดสภาแพ้คะแนนเสียง จึงออก พรรคโตรี (Tory) หรือธำรงรักษา (Conservative) ในปัจจุบัน ซึ่งมีเสียงมาก ได้เป็นรัฐบาล หัวหน้าซึ่งมีอยู่ในเวลานั้น คือ เซอร์โรเบิตพีล ได้เป็นนายกรัฐมนตรี แต่ในปัจจุบันนี้ ถ้ามีการเลือกตั้งทั่วไป และคณะพรรคฝ่ายรัฐบาลแพ้ในการเลือกตั้ง กล่าวคือ ได้สมาชิกน้อยกว่า จะลาออกทันที

แต่เคยมีกรณีซึ่งรัฐบาลลาออก และไม่ปรากฏมีพรรคใดมีเสียงข้างมาก เพราะมีหลายพรรคด้วยกัน เสียงก้ำกึ่งกันแทบทุกพรรค ในกรณีเช่นนี้ พระมหากษัตริย์มีทางที่จะทรงเลือก ๓ ทาง

(๑) ทรงแนะให้จัดตั้งรัฐบาลผะสม (coalition) วิธีนี้จะต้องทรงจัดให้หัวหน้าพรรคต่าง ๆ ปรองดองกัน และก็เคยทำมาแล้วหลายคราว

(๒) ทรงแนะนำให้พรรคใดพรรคหนึ่งจัดตั้งรัฐบาลฝ่ายน้อยขึ้น (Minority Government) โดยเมื่อจัดตั้งเสร็จแล้ว ให้กราบบังคมทูลยุบสภา

(๓) ทรงแนะนำให้พรรคใดพรรคหนึ่งจัดตั้งรัฐบาลฝ่ายน้อยขึ้น แต่ให้บริหารต่อไป แต่ทั้งนี้ จะต้องทรงหวังว่า พรรคที่จะจัดตั้งนี้จะได้คะแนนเสียงจากพรรคอื่น

ในทางปฏิบัติ เมื่อรัฐบาลลาออกเนื่องจากแพ้คะแนนเสียงในสภาสามัญหรือผลแห่งการเลือกตั้งทั่วไป พระมหากษัตริย์มักจะทรงเรียกผู้นำของฝ่ายค้านไปเฝ้า