หน้า:รัฐธรรมนูญบริติช (ดิเรก ชัยนาม, 2490).pdf/32

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๑๘

ที่นึกว่า ตัวควรจะได้เข้าเป็นสมาชิกในรัฐบาล แต่ไม่ได้เข้า มีผู้กล่าวว่า การจัดรัฐบาลในบริเตนใหญ่นั้นสำเร็จเพราะผลแห่งการปราณีประนอมแทบทุกครั้ง แต่โดยปกติ ผู้ที่จะเป็นนายกรัฐมนตรีนั้น คณะพรรคมักเตรียมระบุตัวไว้เสร็จแล้ว ฉะนั้น การจัดตั้งรัฐบาลในบริเตนใหญ่จึงมักจะเสร็จเร็ว ต่างกับประเทศอื่นในภาคพื้นยุโรป เช่น ฝรั่งเศสซึ่งมีหลายพรรค

ข้อที่จะต้องพิจารณาต่อไป ก็คือ มีหลักเกณฑ์หรือนิติประเพณีอย่างใดบ้างในการคัดเลือกผู้มาเป็นเจ้ากระทรวงหรือรัฐมนตรี ข้อแรก ก็คือ เจ้ากระทรวงหรือรัฐมนตรีทุกคนต้องเป็นสมาชิกในสภาขุนนางหรือสภาผู้แทน แต่ก็เคยมีกรณียกเว้น เช่น เมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๘ (ค.ศ. ๑๙๓๕) นายแมลคอลม์ แมคโดนัลด์ และนายแรมเซย์ แมคโดนัลด์ บิดา ไปเลือกตั้งแพ้ แต่ก็คงอยู่ในคณะรัฐมนตรีจน พ.ศ. ๒๔๗๙ (ค.ศ. ๑๙๓๖) จึงได้รับเลือกตั้ง แต่วิธีนี้ สภาสามัญไม่สู้ชอบนัก และมักจะแสดงการคัดค้าน ในทางปฏิบัติ จึงหาทางออกอีกทางหนึ่ง คือ ถ้านายกรัฐมนตรีรู้สึกว่า จำเป็นจะให้ผู้ที่ไม่ได้เป็นสมาชิกในสภาใดสภาหนึ่งเข้าเป็นเจ้ากระทรวงหรือรัฐมนตรีแล้ว ก็อาจทำได้โดยแต่งตั้งเป็นการชั่วคราว แล้วให้ไปสมัครรับเลือกตั้งแห่งใดแห่งหนึ่ง หรือกราบบังคมทูลให้พระมหากษัตริย์ทรงตั้งให้เป็นขุนนาง การให้ไปสมัครรับเลือกตั้งนั้น นายกฯ จะต้องปรึกษากับพรรคให้สมาชิกในพรรคคนใดคนหนึ่งลาออก แล้วตกลงกับพรรคฝ่ายค้านไม่ให้ไปแข่ง เพื่อเปิดโอกาสให้ผู้ที่จะเข้าเป็นสมาชิกในรัฐบาลนี้เข้ารับเลือกโดยไม่มีผู้แข่งขัน

ข้อที่สอง ก็คือ นายกรัฐมนตรีจะต้องคำนึงถึงการเป็นปึกแผ่น