เพ็ญเดือน ๑๑ และเพ็ญเดือน ๑๒ ซึ่งตกราวปลายเดือนตุลาคมและปลายเดือนพฤศจิกายน เป็นฤดูกาลน้ำไหลหลากมาจากเหนือ แม่น้ำลำคลองน้ำขึ้นเจิ่งจนล้นฝั่งในลางแห่ง เรียกกันเป็นคำสามัญติดปากว่า "เดือน ๑๑ น้ำนอง เดือน ๑๒ น้ำทรง" น้ำเจิ่งทรงตัวอยู่พอพ้นเดือนเพ็ญ ๑๒ แล้ว ก็เริ่มลดลงทีละน้อยเป็นลำดับ ในระยะเวลาน้ำนองและน้ำทรงอยู่นี้ คือ ในวันขึ้น ๑๔ ค่ำ ๑๕ ค่ำ และแรมค่ำหนึ่ง ราษฎรจัดทำกระทงด้วยใบตองกล้วย ปักธูปเทียน แล้วจุดไฟ ปล่อยให้ลอยน้ำไปในเวลาค่ำคืน แต่ก่อนนี้ ในกระทงมักมีเงินปลีกใส่ไปด้วยอัฐหนึ่ง หรือไพหนึ่ง คือ ๒ อัฐ แล้วแต่ใครจะสมัคร นี่กล่าวในสมัยก่อนเมื่อยังใช้อัฐและไพเป็นเงินปลีก ถ้าเป็นสมัยนี้ ก็ใช้สตางค์แทนอัฐ (อัฐหนึ่งเท่ากับสตางค์ครึ่ง) และลางทีก็มีหมากพลูใส่ไปด้วยคำหนึ่ง กระทงสำหรับลอยนั้น ชาวบ้านมักเย็บทำเองด้วยใบตอง เย็บเป็นรูปกลม ๆ มีขนาดเล็กใหญ่เพียงไรแล้วแต่จะทำ ที่ขอบกระทงมักเย็บใบตองทำเป็นรูปกรวยปลายแหลมขนาดเล็ก ๆ เป็น
