หรือแขกถือศาสนาอิสลามก็ดี วัตถุที่ใช้เป็นเครื่องบูชา ดูเป็นทำนองเดียวกันกับไทยทั้งนั้น คือ
๑ สิ่งซึ่งให้แสงสว่าง ใช้เทียนบ้าง ตะเกียงบ้าง โคมบ้าง อย่าง ๑
๒ สิ่งซึ่งเผาให้เกิดควันดับโสโครก ใช้ธูปบ้าง เนื้อไม้บ้าง แลกำยานบ้าง อย่าง ๑
๓ สิ่งซึ่งให้เกิดประทินกลิ่นหอม ใช้ดอกไม้แลเข้าตอกเป็นต้น อย่าง ๑
จะเกิดด้วยมูลอย่างใด จะเอาอย่างตามกัน หรือว่าต่างพวกต่างติดแต่ไปพ้องกัน เป็นประการอันใด ยังค้นไม่ได้ความชัด
อธิบายเครื่องบูชาซึ่งจะแสดงในหนังสือนี้ จะว่าแต่ด้วยกระบวนแต่งตั้งเครื่องบูชา เช่นใช้เป็นแบบอยู่ในประเทศสยามทุกวันนี้ มีลักษณะต่างกันเป็น ๓ ประเภท จะเรียกตามสดวกแก่การแต่งหนังสือนี้ว่า "เครื่องบูชาอย่างไทย" ประเภท ๑ "เครื่องบูชาอย่างไทยแกมจีน" หรือ "ม้าหมู่" ประเภท ๑ "เครื่องบูชาอย่างจีนแกมไทย" หรือ "โต๊ะจีน" ประเภท ๑ แสดงอธิบายทีละประเภทต่อไป
เครื่องบูชาอย่างไทยซึ่งใช้อยู่เป็นอย่างบริบูรณ์เต็มแบบในเวลานี้ คือ เครื่องนมัสการของหลวง อย่าง ๑ เรียกว่า "เครื่องทองทิศ" (ดู รูปที่ ๑) ซึ่งสำหรับสมเด็จพระเจ้าแผ่นดินทรงบูชาพระรัตนตรัยในงานพระราชพิธีใหญ่ มีเตียงทองตั้ง เชิงเทียนแถวหนึ่ง ๕ เชิง เชิงธูปแถวหนึ่ง ๕ เชิง พานเข้าตอกแถวหนึ่ง ๕ พาน พานดอกไม้แถวหนึ่ง ๕ พาน
