หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๑๑๓
จึงเข้าใจว่า เมื่อจะจัดกฎหมายไทยให้เปนหมวดตามพระธรรมศาสตร์ จะเอาเข้าไม่ได้สนิธ จึงทำอย่างขอไปที จะยกตัวอย่างมาไว้ให้ดูได้ดังนี้
ตตฺถ อฏฺฏา ทฺวิธา วุตฺตา | มูลสาขปฺปเภทโต | |
มูลฏฺฐารสธา สาขา | ติทินฺนาทิอเนกธา | |
อิณํ ธนํ สนฺนิธานํ | อสกํ ปริกีณิกํ | |
อธมฺมธนวิภาคํ | ธนํ ทตฺวา ปจฺฉา คเณฺห | |
ภติกสฺส ปลิโพโธ | พหุมชฺเฌสุ สมฺมุเข | |
ยํ วจนํ กเถตฺวาน | ปจฺฉา ปุน กเถนฺติ ตํ | |
กีณิตฺวา ปุน อิจฺฉติ | วิกีณิตฺวา วิวตฺตติ | |
ทฺวิปทา วา จตุปฺปทา | สพฺเพ มนุสฺสภตฺติกา | |
ปฐวีวิภตฺติวาจา | อญฺญํ โทสปโรหิตํ | |
ปรฆาตํ ฆรํ คจฺเฉ | อิตฺถิปุริสวิกฺกเต | |
วิภตฺติธนเหตุ | อกฺขวตฺตปริภาโค | |
เอเต มูลา อฏฺฐารส | ธมฺมสตฺเถ ปกาสิตา |
แปลเปนมูลคดี ๑๘ อย่าง สอบกับพระธรรมศาสตร์มัธยมประเทศของอาจารย์แมกสมุเลอ ได้คำแปลดังนี้
๑ | อิณํ ธนํ | หนี้สิน | Nonpayment of debts | |||
๒ | สนฺนิธานํ | ของฝาก | Deposit and pledge |
๑๕