ข้ามไปเนื้อหา

หน้า:อธิบายเบ็ดเตล็ดฯ พงศาวดารฯ - ดำรง - ๒๔๖๙.pdf/123

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๑๑๓

จึงเข้าใจว่า เมื่อจะจัดกฎหมายไทยให้เปนหมวดตามพระธรรมศาสตร์ จะเอาเข้าไม่ได้สนิธ จึงทำอย่างขอไปที จะยกตัวอย่างมาไว้ให้ดูได้ดังนี้

ตตฺถ อฏฺฏา ทฺวิธา วุตฺตา มูลสาขปฺปเภทโต
มูลฏฺฐารสธา สาขา ติทินฺนาทิอเนกธา
อิณํ ธนํ สนฺนิธานํ อสกํ ปริกีณิกํ
อธมฺมธนวิภาคํ ธนํ ทตฺวา ปจฺฉา คเณฺห
ภติกสฺส ปลิโพโธ พหุมชฺเฌสุ สมฺมุเข
ยํ วจนํ กเถตฺวาน ปจฺฉา ปุน กเถนฺติ ตํ
กีณิตฺวา ปุน อิจฺฉติ วิกีณิตฺวา วิวตฺตติ
ทฺวิปทา วา จตุปฺปทา สพฺเพ มนุสฺสภตฺติกา
ปฐวีวิภตฺติวาจา อญฺญํ โทสปโรหิตํ
ปรฆาตํ ฆรํ คจฺเฉ อิตฺถิปุริสวิกฺกเต
วิภตฺติธนเหตุ อกฺขวตฺตปริภาโค
เอเต มูลา อฏฺฐารส ธมฺมสตฺเถ ปกาสิตา

แปลเปนมูลคดี ๑๘ อย่าง สอบกับพระธรรมศาสตร์มัธยมประเทศของอาจารย์แมกสมุเลอ ได้คำแปลดังนี้

อิณํ ธนํ หนี้สิน Nonpayment of debts
สนฺนิธานํ ของฝาก Deposit and pledge
๑๕