เอามาใช้ต่างกัน เครื่องกลองมะลายูนั้น เดิมทำนองจะใช้ในกระบวนพยุหยาตราซึ่งเกณฑ์พวกมะลายูเข้ากระบวน ไทยจึงได้ใช้เครื่องกลองมะลายูในกระบวนแห่ เช่น แห่คเชนทรสนาน เป็นต้น จนถึงแห่พระบรมศพและพระศพเจ้านาย ลงปลายเลยใช้เป็นเครื่องประโคมศพ เช่น ใช้โดยลำพัง เรียกว่า ตีบัวลอย และใช้ในปี่พาทย์นางหงส์มาจนบัดนี้ เครื่องกลองแขกนั้น เดิมเมื่อได้มา เห็นจะใช้ในการฟ้อนรำ เช่น รำกระบี่กระบอง ทำนองจะมาแต่แขกรำกฤชก่อน แต่ในการแห่ก็ใช้ เช่น นำกระบวนแห่โสกันต์ และนำเสด็จพระราชดำเนินกระบวนช้างและกระบวนเรือ เป็นต้น แต่ลดฆ้องโหม่งเสีย สงสัยว่า เดิมก็จะใช้กลองมะลายูในการแห่เช่นว่า แต่ชั้นหลังมา เมื่อใช้กลองมะลายูเพรื่อไปจนการศพ เกิดรังเกียจ จึงเอากลองแขกมาใช้ในกระบวนแห่และลดฆ้องเสีย ทำนองจะเป็นเช่นว่านี้
ที่เอากลองแขกเข้าผสมกับเครื่องปี่พาทย์ไทย เห็นจะเป็นเมื่อเอาเรื่องอิเหนาของชะวามาเล่นละคอนไทยในครั้งกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี ใช้เมื่อละคอนรำเพลงแขก เช่น รำกฤช เป็นต้น ครั้นต่อมาเมื่อปี่พาทย์ทำเพลงอันใดซึ่งเนื่องมาแต่เพลงแขก เช่น เพลงเบ้าหลุด และสระบุหรง เป็นต้น ก็ใช้กลองแขกทำกับเครื่องปี่พาทย์แทนโทล ตลอดไปจนถึงเพลงที่เอามาแต่มะโหรี เช่น เพลงพระทอง ก็ใช้กลองแขกแทนทับและรำมนา กลองแขกจึงเลยเป็นเครื่องอุปกรณ์อันหนึ่งอยู่ในเครื่องปี่พาทย์ สิ้นเรื่องตำนานกลองแขกเพียงเท่านี้
ยังมีเครื่องดุริยของไทยอยู่นอกเรื่องตำนานที่ได้แสดงมาอีก ๒ อย่าง อย่าง ๑ เรียกว่า ปี่ซอ มักใช้ขนาดต่าง ๆ เป่าเข้าชุดกันประสานเสียงคนขับ
