เนื่องในงานพระราชทานเพลิงพระศพหม่อมเจ้าสฤษดิเดช ชยางกูร กำหนดงานในวันที่ ๒๖ ธันวาคม ณ เมรุวัดเทพศิรินทราวาส เจ้าภาพได้มาขออนุญาตพิมพ์หนังสือเทศาภิบาล เพื่อให้เป็นอนุสรณ์แก่การที่หม่อมเจ้าสฤษดิเดช ชยางกูร ได้เคยดำรงตำแหน่งสมุหเทศาภิบาลในสมัยที่ยังดำรงพระชนมชีพอยู่ กรมศิลปากรเห็นเป็นการเหมาะสมอย่างยิ่ง จึงยินดีอนุญาตให้จัดพิมพ์ได้ดังประสงค์
หนังสือ "เทศาภิบาล" นี้ บรรยายลักษณะการปกครองหัวเมืองในประเทศไทยสมัยเมื่อใช้การปกครองแบบเทศาภิบาล อันได้ริเริ่มจัดดำเนินการขึ้นโดยกระทรวงมหาดไทยในสมัยเมื่อสมเด็จพระบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ แรกทรงดำรงตำแหน่งเสนาบดีในกระทรวงนั้นตั้งแต่ พ.ศ. ๒๔๓๕ เป็นต้นมา จนถึงได้ยุบเลิกไปโดยรัฐบาลประกาศใช้พระราชบัญญัติว่าด้วยระเบียบราชการบริหารแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. ๒๔๗๖ เป็นที่สุด
สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพได้ทรงเรียบเรียงเรื่องเทศาภิบาลนี้ตอนต้น และทรงวางโครงที่จะเรียบเรียงไว้เป็น ๒ ภาค ภาคต้นว่าด้วยเหตุที่ได้การปกครองหัวเมืองอย่างเทศาภิบาล และภาคสองว่าด้วยกระบวนจัดการปกครองหัวเมืองอย่างเทศาภิบาล อันพระองค์ท่านได้ทรงเกี่ยวข้องมามาก แต่เป็นที่น่าเสียดายว่า พระองค์ท่านหาได้ทรงเรียบเรียงสำเร็จบริบูรณ์ทั้งสองภาคไม่ ทรงเรียบเรียงภาคต้นไปได้สักหน่อย ก็มาสิ้นพระชนม์ลงโดยพระชนมายุขัย เรื่องจึงค้างอยู่เพียงนั้น ครั้นต่อมา
