หน้า:โฉมหน้าศักดินาไทย (9th ed).pdf/48

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ยังไม่ได้พิสูจน์อักษร
จิตร ภูมิศักดิ์  ๗๕ 

อ่านประวัติศาสตร์การสงครามกลางเมืองของโรมัน ซึ่งเป็นข้อเขียนของแอปเปียน (Appian) ...ปรากฏว่าสปาร์ตาคัสเป็นบุคคลที่วิเศษที่สุดในประวัติศาสตร์ยุคโบราณทั้งมวล เขาเป็นขุนพลผู้ยิ่งใหญ่ (ไม่ใช่ "การิบัลดี"), มีลักษณะสูงส่ง, เป็นตัวแทนของชนกรรมาชีพยุคโบราณที่แท้จริง" เมื่อไม่นานมานี้ การเรียบเรียงประวัติศาสตร์ของโซเวียตก็ได้กล่าวถึงการลุกฮือขึ้นของสปาร์ตาคัสไว้ว่า เป็นเหตุการณ์สําคัญอันหนึ่ง จะเห็นได้ว่าจากการวิเคราะห์ในหนังสือชื่อ "การเปลี่ยนแปรจากโลกสมัยโบราณมาสู่สมัยกลาง" (ตามที่กล่าวไว้ใน Voprossy Istorii ฉบับกรกฎาคม ๑๙๔๙)"

เหตุผลอีกประการหนึ่งที่จะทําให้ระบบทาสเสื่อมสลายตัวลง ก็คือพวกนอแมดอารยันที่รุกรานกรีกและอินเดียได้นําระบบประชาธิปไตยของชาติกุลมาใช้แทนระบบราชะ พวกโรมันเองก็เคยได้ใช้ระบบประชาธิปไตยแทนระบบราชะด้วยยุคหนึ่งเช่นกัน เป็นอันว่าระบบราชะถูกขจัดไปชั่วคราว การที่พวกอิสรชนกรีก, โรมันและอินเดียใช้ระบบประชาธิปไตยปกครองพวกเดียวกันเองเช่นนี้ ทําให้พวกทาสเริ่มใฝ่ฝันในอิสรภาพรุนแรงขึ้น ทั้งนี้เพราะในระบบประชาธิปไตยของอิสรชนนายทาสดังกล่าว พวกทาสไม่มีสิทธิในทางการเมืองเช่นพวกนายทาส พวกทาสจึงพยายามหาทางปลดแอกตนเองอยู่เสมอ การต่อสู้ทางชนชั้นระหว่างนายทาสกับทาสอันยืดเยื้อและรุนแรง ทําให้พวกนายทาสต้องผ่อนคลายการขูดรีดลง ระบบผลิตแต่เดิมที่ไม่อนุญาตให้ทาสมีทรัพย์สมบัติส่วนตัวได้ก็ค่อยคลายความเข้มงวดลง ทาสเริ่มมีทรัพย์สินส่วนตัวได้บ้าง

อีกประการหนึ่ง การผลิตของระบบทาสได้พัฒนามาจนสุดยอด และในที่สุดก็ถึงขั้นชะงักงัน ทั้งนี้เพราะทาสไม่มีแก่ใจผลิต หรือปรับปรุงเทคนิคการผลิตให้ดีขึ้น พวกทาสเห็นว่า