หน้า:ไทยสถาปนากษัตริย์เขมร - สนร - ๒๕๐๕.pdf/37

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๒๒

ทั้งปวง ตั้งเมืองหลวงอยู่ ณ เมืองอุดงมีไชย ได้อภิเศกในปีมะแมนักษัตร นพ พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ศักราช ๑๒๐๙[1] นั้น องค์สมเด็จพระหริรักษรามมหาอิศราธิบดี เมื่อได้เป็นเจ้ากรุงกัมพูชาแล้ว ก็ได้รักษาแผ่นดินเมืองเขมรทั้งปวงให้ร้อยเรียบราบคาบอยู่เย็นเป็นสุขมาถึง ๑๓ ปี แลได้ให้ราชดไนยทั้งสาม คือ นักองค์ราชาวดี ๑ นักองค์ศรีสวัสดิ์ ๑ นักองค์วัตถา ๑ เข้ามาอยู่ทำราชการในกรุงเทพฯ ครั้นเมื่อ ณ ปีมะเส็ง นพศก ศักราช ๑๒๑๙[2] องค์สมเด็จพระหริรักษรามมหาอิศราธิบดีมีศุภอักษรบอกเข้าไปยังกรุงเทพฯว่า ตัวองค์สมเด็จพระหริรักษรามมหาอิศราธิบดีชราแล้ว แต่ผู้เดียวจะเอาใจใส่รักษาแผ่นดินเมืองเขมรให้รอบคอบราบคาบทั่วไปเป็นอันยาก ขอให้ตั้งนักองค์ราชาวดีเป็นที่สมเด็จพระมหาอุปราช แลตั้งให้นักองค์ศรีสวัสดิ์เป็นที่พระแก้วฟ้า ตามอย่างธรรมเนียมตำแหน่งซึ่งเคยมีมาในเมืองเขมรแต่ก่อน แต่นักองค์วัตถานั้นให้อยู่ทำราชการในกรุงเทพฯ แต่ผู้เดียว เรา ผู้เป็นเจ้าแผ่นดินในกรุงเทพฯ จึงได้ยินดีทำตามขอขององค์สมเด็จพระหริรักษรามมหาอิศราธิบดี แลตั้งนักองค์ราชาวดีเป็นองค์พระนโรดมพรหมบริรักษามหาอุปราช นักองค์ศรีสวัสดิ์เป็นที่องค์พระหริราชดนัยไกรแก้วฟ้า ออกมาช่วยราชการรักษาแผ่นดินเมืองเขมรกับองค์สมเด็จพระหริรักษรามมหาอิศราธิบดี ผู้พระบิดา ครั้นเมื่อปีมะเมีย สัมฤทธิ[3] ต่วนหลี แขกมลายูซึ่งเป็นที่สมเด็จประเทศ กับครอบครัวแขก พากันกำเริบรุ่นวายขึ้น แล้วหนีเข้าไปอยู่พึ่งแผ่นดินญวน ก่อการล้วนเป็นเหตุให้ผู้ครองแผ่นดินเป็นใหญ่ในเมืองเขมร คิดอ่านการกะเกณฑ์กองทัพจะไปรบกับญวนในปีวอก โท[4] นั้น พอองค์


  1. พุทธศักราช ๒๓๙๐
  2. พุทธศักราช ๒๔๐๐
  3. พุทธศักราช ๒๔๐๑
  4. พุทธศักราช ๒๔๐๓