หน้า:ไทยสถาปนากษัตริย์เขมร - สนร - ๒๕๐๕.pdf/78

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๖๓

ทานเป็นยศเจ้าประเทศราชนั้น ลางสิ่งก็เป็นของใหญ่ของหนัก คือ โกศลองในลองนอก มีเตียงแว่นฟ้ารองสองชั้นบ้างสามชั้นบ้าง และมีฐานไม้ปิดทองเป็นที่ปักเครื่องสูงทั้งสำรับตั้งล้อมรอบโกศ เครื่องหนักเครื่องใหญ่อย่างนี้ ถ้าทางที่จะไปยังเมืองประเทศราชซึ่งศพอยู่นั้นเป็นทางจะไปด้วยเรือได้เหมือนดังเมืองเชียงใหม่ เมืองนครลำปาง เมืองลำพูน แลเมืองนครศรีธรรมราชนั้นแล้ว ก็เคยพระราชทานเต็มตามที่ทุกอย่าง บางทีที่เมืองนครศรีธรรมราชเป็นเมืองใกล้ฝั่งทะเล ไปมาขึ้นลงง่าย เมื่อเวลาชักศพออกมาเมรุ เคยพระราชทานให้โขนให้หุ่นไปเล่นก็มี แลในสิ่งของหนักซึ่งเป็นเครื่องรองรับประดับศพอย่างนี้ ถ้าหนทางจะไปยังเมืองประเทศราชนั้นต้องเดินบกเป็นทางไกลกันดารหรือไม่กันดาร ต้องใช้การแรงช้างแรงเกวียนขนส่งไปมาเดินดินราบหรือข้ามห้วยเขาประการใด เคยมีท้องตราไปหารือผู้มีตำแหน่งรองรักษาเมืองและเป็นเจ้าภาพนั้น ๆ ให้พร้อมกันกับข้าหลวงคิดอ่านให้ตกลงสิ่งไรจะแบกจะหามหรือจะบรรทุกช้างบรรทุกเกวียนขนไปให้ถึงได้ สิ่งไรจะไปไม่ได้ จะไปทางใดเมื่อใด ต้องคิดอ่านวันเวลาฤดูให้ควรไปได้โดยสะดวก แล้วจึ่งพระราชทานไปให้ทันการกำหนดของเจ้าภาพ ก็แล ครั้งนี้นี่ หนทางที่จะส่งสิ่งของเครื่องรองรับประดับศพองค์สมเด็จพระหริรักษารามมหาอิศราธิบดีที่ควรจะพระราชทานออกมานั้น ก็มีอยู่สองทาง คือ ออกทางกรุงมาทางทะเลแล้วขึ้นบกทางเมืองกำปอดทางหนึ่ง คือ ออกจากกรุงโดยทางเรือแล้วขึ้นบกที่เมืองกบินทร์บุรีเดินบกมาลงเรือที่เมืองพระตะบองส่งมาทางทะเลสาบทางหนึ่ง ต้องเดินบกทั้งสองทาง จะไปทางเรือให้ถึงเมืองอุดงมีไชยทีเดียวไม่ได้แล้ว ถึงกระนั้น ทรงพระราชดำริเห็นว่า โกศลองนอกลองในควรจะต้องพระราชทานให้ได้ เตียงแว่นฟ้าเป็นของใหญ่ เครื่องสูงเป็นของมาก จะแบกหามยาก ขน