ในหนังสือจดหมายเหตุเดือนกอ่นนั้น, ได้ว่าลมอากาษนิ้วแลนิ้วทั่วแผ่นดินหนักสิบชั่ง, เท่ากันกับน้ำฦกได้ห้าวากับ ๗ นิ้ว. ถ้าจะเอาท่อสูงหกวาให้ต้นข้างหนึ่ง, ให้เตมดว้ยน้ำแล้วกลับท่อนั้นลงในชาม, น้ำในท่อนั่นก็จะทรุดลงคงอยู่แต่ห้าวากับเจดนิ้วเท่านั้น, ไม่ได้ทรุดลงอีกเลย. เปนทั้งนี้เพราะลมอากาษได้ดันน้ำที่ปากท่อนั้นไว้, นิ้วแลนิ้วหนักสิบชั่ง, เหมือนที่ว่ามาแล้วนั้น. คนทั้งปวงได้รู้ดั่งนั้นแล้ว, จึ่งทำเปนสูบน้ำ. สูบนั้นมีหลายอย่างต่าง ๆ กัน, คือสูบน้ำ, แลสูบลม, แต่ทว่าได้ทำตามวิชาลมอากาษที่ว่ามาแล้วนั้น. แลเครื่องสูบน้ำอย่างหนึ่งที่จะทำได้ง่าย, ที่คนได้ใช้มากนั้นเขาทำอย่างนี้, ให้ทำเปนท่อเลกใหญ่ตามใจมิได้กำหนฏ, ริมปากท่อข้างในที่จะจุมลงในน้ำนั้น, ให้มีประตูลมเปิดขึ้นแลปิดลงได้, ที่ลูกสูบนั้นก็ทำให้มีประตูลมเปิดขึ้นแลปิดลงเหมือนกัน, เอาท่อสูบนั้นจุมลงในน้ำนอ่ยหนึ่ง. ถ้าชักลูกสูบขึ้นเพียงใด, น้ำก็จะเข้าตามช่องประตูข้างล่างเพียงเสมอลูกสูบเท่านั้น, แลน้ำเข้าไปในสูบนั้นเพราะไม่มีลมอยู่ข้างใน, ลมอากาษจึ่งดันน้ำข้างนอกท่อ, ให้ดันประตูสูบเข้าไปได้. ถ้ากดลูกสูบลงไปน้ำก็ไม่ออกได้, เพราะดันประตูข้างล่างให้ปิดไว้, น้ำจะดันขึ้นให้ประตูที่ลูกสูบนั้นเปิดออก, แลชักลูกสูบขึ้นอีกทีหนึ่ง, น้ำก็จะไหลออกตามท่อข้างบน, ตั้งแต่นั้นน้ำจะไหลออกทุกทีชักลูกสูบมิได้ขาด. เครื่องสูบน้ำอย่างนี้เขาได้ใช้มาก, ได้สูบน้ำให้ออกจากทอ้งกำปั่นบ้าง, ได้สูบน้ำในบ่อ, แลในแม่น้ำให้ขึ้นบนเรือนบ้าง. เขาได้ใช้ในกำปั่นนั้นสองสูบให้พร้อมกันบ้าง, ลางลำก็ใช้สูบสี่ใบบ้างให้ไปพร้อมกัน. แลประตูช่องลมในสูบข้างล่างนั้น, ให้สูงกว่าน้ำห้าศอกหกศอกก็ได้, ถ้าประตูนั้นสูงกว่าห้าวากับเจดนิ้ว, ถึงจะชักสูบสักเท่าใด ๆ, น้ำก็มิได้ขึ้นเลย, เพราะกำลังลมข้างในกับข้างนอกดันไว้เท่ากัน. อีกประการหนึ่งประตูลูกสูบนั้นอย่าให้มีรูสักหนิดหนึ่งเลย, ถ้ามีรูประมาณเท่าช่องเขม, ลมจะเข้าไปข้างในได้, จะชักน้ำไม่ขึ้นเลย.
สูบน้ำอีกอย่างหนึ่ง, ก็ทำเหมือนกันกับสูบที่ว่ามาแล้ว, ผิดกันแต่ไม่มีประตูช่องลมที่ลูกสูบ, แต่ประตูที่สูบข้างล่างนั้นมีเหมือนกัน. แต่ทว่ามีท่อเลกที่น้ำจะพุออกนั้น, ทำให้ต่ำลงมาให้เหนือประตูนอ่ยหนึ่ง. เมื่อชักลูกสูบขึ้น, ประตูจะเปิด, น้ำจะเข้าในสูบ, เมื่อกดลงน้ำจะดันประตูให้เปิด, แล้วน้ำจะพุออกตามท่อเลกนั้น. ท่ออย่างนี้สำหรับเขารดต้นดอกไม้, ภ้าจะให้น้ำโปรยออกไปไกล, ก็ตอ้งกดลูกสูบลงให้แรงตามปราถนาจะให้ใก้ลแลไกล. แลเครื่องสูบนี้เมื่อชักลูกสูบขึ้นก็อยุดมิได้พุออก, เมื่อกดลงน้ำจึ่งพุออกได้ทุกที. จะว่าถึงสูบน้ำอีกอย่างหนึ่ง, กระทำเหมือนกันกับสูบที่ว่ามาในที่สองต่างกันแต่อย่างใหม่ที่ว่านี้มีหีบลมดว้ย, จึ่งทำให้ท่อเลกที่น้ำจะพุออกนั้นเข้าไปในหีบลม, แลให้มีประตูปิดเปิดได้ที่ปลายท่อเลกที่อยู่ในหีบลมนั้นดว้ย. แล้วจึ่งให้มีท่อเลก ๆ อีกอันหนึ่ง, ให้อยั่งลงมากลางหีบลมนั้น, ให้สูงพ้นพื้นก้นหีบลมสองนิ้วสามนี้วก็ได้, แต่ปลายท่อนั้นให้สูงกว่าหีบลมขึ้นไปสองศอกสามศอกก็ได้, ให้ขึ้นไปเหมือนกันกับลูกสูบนั้น. เมื่อชักลูกสูบขึ้นจะดูดน้ำเข้าตามช่องประตูให้น้ำเข้าไปในสูบ, เมื่อกดลงประตูสูบน้ำจะปิด, ประตูที่อยู่ปลายท่อเลกที่อยู่ในหีบลมจะเปิด, น้ำจะเข้าในหีบลมทั้งหมด. เมื่อชักลูกสูบขึ้นอีก, น้ำในหีบลมนั้นจะดันประตูที่ปลายท่อเลกนั้นให้ปิด, น้ำจะกลับไปในสูบนั้นไม่ได้, น้ำข้างนอกจะเข้าในสูบได้, เพราะชักลูกสูบขึ้นประตูสูบนั้นเปิด. เมื่อกดลูกสูบลงอีก, น้าจะเข้าไปในหีบลมอีก, จะอัดลมอยู่ข้างในลมจะออกไม่ได้, เพราะน้ำ
