ข้ามไปเนื้อหา

หน้า:Ratchakan Thi Si (1) 2464.djvu/20

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๑๓

๓ ประกาศเรื่องค่าฤชาธรรมเนียม
(คัดจากหมายรับสั่ง เดือน ๔ ปีกุญตรีศก จุลศกราช ๑๒๑๓)

ด้วยเจ้าพระยายมราชรับพระบรมราชโองการใส่เกล้าใส่กระหม่อมทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมสั่งว่า ทุกวันนี้พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติบรมราชาภิเศกแล้ว ตั้งพระไทยจะทรงทำนุบำรุงพระบวรพุทธสาสนา รักษาไว้ซึ่งเขตรขัณฑเสมาแลอาณาประชาราษฎรไพร่ฟ้าข้าแผ่นดินให้อยู่เย็นเปนศุขทั่วไป แลพระราชหฤไทยทรงพระปรารภว่า ราษฎรเดือดร้อนเปนความกันค้างโรงศาลอยู่แต่ก่อนบ้าง ครั้งนี้บ้าง มีอยู่เปนอันมาก แลตุลาการผู้พิพากษาผู้ปรับหาพิจารณาความราษฎรให้สำเร็จเด็ดขาดแล้วโดยเร็วไม่ ราษฎรได้ความเดือดร้อนป่วยการทำมาหากินแลขาดราชการงานโยธา

จึงมีพระบรมราชโองการมารพระบัณฑูรสุรสิงหนาทดำรัสเหนือเกล้าเหนือกระหม่อมสั่งว่า ให้เจ้าพระยายมราช ลูกขุนณศาลา มาเปนแม่กองช่วยลูกขุนณศาลหลวงผู้ปรับกับตุลาการทั้งปวงพิจารณาว่ากล่าวบังคับบัญชาตัดสินความของราษฎรที่ค้างโรงศาลอยู่เก่าใหม่นั้นให้สำเร็จเด็ดขาดแล้วโดยเร็ว ราษฎรจะได้ไปทำมาหากินเลี้ยงชีวิตสืบไป เจ้าพระยายมราชทราบความอยู่ว่า ตุลาการพิจารณาความแล้วบ้าง ยังบ้าง ตุลาการเสมียนผู้คุมเรียกค่าฤชาธรรมเนียมกับคู่ความล้ำเหลือไป ฝ่ายคู่ความหารู้อย่างธรรมเนียมไม่ ยอมให้ไป บางทีตุลาการเสมียนผู้คุม