ข้ามไปเนื้อหา

หน้า:Ratchakan Thi Si (1) 2464.djvu/21

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๑๔

เรียกเอาค่าฤชาธรรมเนียมโจทย์จำเลยไว้มาก แต่ยังหาครบไม่ ฝ่ายตุลาการเสมียนผู้คุมว่า ได้ค่าฤชาธรรมเนียมนั้นน้อย เปนความเถียงกัน ครั้นคู่ความจะว่ากล่าวให้เห็นจริงให้ได้ ก็อยู่ในกลัวอำนาจตุลาการเสมียนผู้คุม จำใจต้องเสียให้อิก บางทีตุลาการได้ตัวคนร้ายผู้ทำผิดเปนเสี้ยนหนามแผ่นดินมาพิจารณารับเปนสัจซัดพวกเพื่อน ครั้นได้ตัวพวกเพื่อนมาจำตรวนไว้ พิจารณายังหาได้ความจริงตามซัดไม่ นายพะธำมรงค์ผู้คุมเรียกเอาค่าธรรมเนียมลดขื่อ ๑ บาท น้ำมัน ๒ สลึง ร้อยโซ่ ๒ สลึง ถอด ๑ บาท ๒ สลึง ตรวจ ๒ สลึง รวม ๑ ตำลึง บางทีโจทย์ฟ้องหากล่าวโทษให้เรียกจำเลยก็ดี ผู้ร้ายรับเปนสัจซัดพวกเพื่อนก็ดี ตุลาการได้ตัวจำเลยผู้ต้องซัดมาพิจารณาไม่เปนสัจ ต้องเสียค่าฤชาธรรมเนียมให้กับตุลาการไปดังนี้ ก็เปนที่ราษฎรได้ความเดือดร้อน หาควรไม่ เจ้าพระยายมราชพร้อมด้วยลูกขุนณศาลหลวงเชิญพระราชกำหนดบทพระอัยการในหอหลวงซึ่งว่าด้วยค่าฤชาธรรมเนียมออกมา มีเนื้อความว่า ถ้าเปนความรับสั่งในพระบรมราชโองการโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้มีตุลาการชำระเอาความจริง ตุลาการพิจารณาเสร็จสำนวน โจทย์ควรต้องเสียค่าสั่ง ๑ ตำลึง เชิงประกัน ๑ ตำลึง เทียบ ๑ บาท ชี้สองสถาน ๒ สลึงเฟื้อง สืบพระยาน ๑ บาท ๒ สลึง ชัณสูตร ๑ บาท ๒ สลึง เบี้ยเลี้ยง ๑ สลึง คัดทูล ๑ บาท ๒ สลึง ใส่บท ๓ บาท ปฤกษาชี้ขาด ๒ บาท ๓ สลึง รักษาสำนวนเดือนละ ๑ บาท เอาแต่ ๓ เดือน ๓ บาท รวม ๕ ตำลึง ๓ บาทเฟื้อง ให้เรียกค่าฤชาฝ่ายจำเลยทุกสำนวน ๆ ละ ๔ ตำลึง ๓ บาท