อธิบายธรรมนูญปกครองแผ่นดินสยามเปรียบเทียบกับประเทศต่าง ๆ

by หลวงจักรปาณีศรีศีลวิสุทธิ์ (วิสุทธิ์ ไกรฤกษ์)

คำอธิบายธรรมนูญปกครองแผ่นดินสยาม

เปรียบเทียบกับประเทศต่าง ๆ

หลวงจักรปาณีฯ

คำอธิบายธรรมนูญปกครองแผ่นดินสยาม

เปรียบเทียบกับประเทศต่าง ๆ

เช่น

เตอร์กี ญี่ปุ่น อังกฤษ ฝรั่งเศส อเมริกัน

โดย

หลวงจักรปาณี

(เนติบัณฑิตสยามและอังกฤษ

บี.เอ.ออกส์ฟอด)

ราคา ^๑⁄_-๕๐ บาท

อภินันทนาการ

จากคุณพระนาถประชา

อธิบาย

ธรรมนูญปกครองแผ่นดินสยามเปรียบเทืยบ

กับประเทศต่าง ๆ

พร้อมทั้งข้อวิจารณ์และความเห็นในอันที่จะยังธรรมนูญนี้

ให้บริบูรณ์ยิ่งขึ้น

กับยังมีธรรมนูญประเทศต่าง ๆ

อีก ๘ ประเทศในภาคผนวก.

โดย

หลวงจักรปาณีศรีศีลวิสุทธิ์ (วิสุทธิ์ ไกรฤกษ์)

ผู้พิพากษาในกระทรวงยุตติธรรม

เนติบัณฑิตสยามและอังกฤษ

บี. เอ. มหาวิทยาลัยอ๊อกสฟอด

เคยเป็น

บรรณาธิการหนังสือ “สามัคคีสาร” จำหน่ายในประเทศอังกฤษ

พิมพ์ที่โรงพิมพ์สยามบรรณกิจ

พ.ศ. ๒๔๗๕

(สงวนลิขสิทธิ์ตามพระราชบัญญัติ)

อุททิศแด่

ชาติ, สาสนา, พระมหากษัตริย์.

“The end to be aimed at is not Life,
but ‘living well.’”
Socrates

เตือนสติเพื่อนไทย

หากสยามยังอยู่ยั้ง		ยืนยง,
เราก็เหมือนอยู่คง		ชีพด้วย.
หากสยามพินาศลง		ไทยอยู่ ได้ฤๅ
เราก็เหมือนมอดม้วย		หมดสิ้นสกุลไทย.

(พระราชนิพนธ์ในรัชชกาลที่ ๖).

ที่มาแห่งหนังสือเล่มนี้

1. เล็กเช่อร์กฎหมายปกครอง โดยหลวงประดิษฐ์มนูธรรม.
2. ประชุมกฎหมายไทย โดยหลวงประดิษฐ์มนูธรรม.
3. เรื่องบุคคลพิเศษ โดยหลวงประสาทศุภนิติ.
4. หนังสือรายเดือนนิติสาส์น.
5. พระราชดำรัสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว.
6. ข่าวในหนังสือพิมพ์ต่าง ๆ.
7. Law of the Constitution, Dicey.
8. The English Constitution, Bagehot.
9. Outlines of Constitutional Law, Chalmers and Asquith⟨.⟩
10. English Constitutional History, Taswell-Langmead.
11. The Constitutional History of England, Maitland.
12. Leading Cases in Constitutional Law, Thomas.
13. The Principles of International Law, Lawrence.
14. Outlines of General History, Renouf.
15. A History of Great Britain, Mowat.
16. Whitaker’s Almanac, 1929.
17. The Statesman’s Year Book, 1931.
18. The Japan Year Book, 1929.
19. The Encyclopaedia Britannica, 13th Edition.
20. Le Gouvernement de la France, Barthélémy.
21. Codes d’Audience, Dalloz.

คำนำ

พอข้าพเจ้าจะลงมือเขียนหนังสือเล่มนี้ ก็มีผู้ท้วงว่า เขียนทำไม อีกหน่อยเขาก็เปลี่ยนกฎหมาย ข้าพเจ้าจึงต้องชี้แจงให้ทราบว่า พระราชบัญญัติธรรมนูญปกครองนี้ แม้จะเป็นกฎหมายชั่วคราวก็จริง แต่มีหลักสำคัญอยู่ในนั้นพอที่ข้าพเจ้าจะยึดเป็นที่มั่นสำหรับพาผู้อ่านลาดตระเวนไปรอบอาณาเขตต์แห่งกฎหมายธรรมนูญปกครอง (ซึ่งบางท่านเรียกว่ากฎหมายรัฐธรรมนูญ ดูกระทัดรัดดี) ได้ เพราะฉะนั้นคำอธิบายนี้จึงเป็นของถาวรใช้ได้ตลอดไป. แม้ตัวบทกฎหมายจะเปลี่ยนสักกี่ครั้ง ก็คงจะไม่พ้นขอบเขตต์แห่งคำอธิบายนี้ไปสักเท่าใดนัก.

ภายในเวลาไม่กี่เดือนนี้ รัฐบาลคงนำธรรมนูญฉะบับใหม่ออกใช้ แต่ธรรมนูญใหม่นั้นควรเป็นของถาวร ไม่ต้องเปลี่ยนแปลง ใช้ได้ชั่วลูกชั่วหลาน เพราะฉะนั้นจึงควรให้โอกาศราษฎรทุกคนตรวจวิจารณ์เสียโดยถ่องแท้ก่อน. แต่การวิจารณ์โดยไม่มีความรู้นั้นจะทำได้โดยยาก เพื่อช่วยผดุงความรู้นี้ ข้าพเจ้าจึงเห็นสมควรเขียนหนังสือนี้ขึ้น และได้พยายามชี้ผิดและชอบอย่างตรงไปตรงมาตามหลักวิชชา โดยไม่เห็นแก่หน้าบุคคล ยึดเอาความหวังดีต่อเพื่อนร่วมชาติเป็นสรณะ

ตกลงใจดั่งนี้แล้ว ข้าพเจ้าจึงได้เขียนหนังสือนี้ขึ้นโดยรีบร้อน ไม่ผิดกับที่ท่านคณะราษฎรได้ร่างธรรมนูญชั่วคราวขึ้นเท่าใดนัก เพราะฉะนั้นข้อผิดพลาดคงมีมาก ซึ่งข้าพเจ้าหวังว่าท่านผู้รู้คงจะอภัย และข้าพเจ้ายินดีรับข้อทักท้วงต่าง ๆ ไว้ประดับสติปัญญา โดยจะถือเป็นบุญคุณอย่างหนึ่งด้วย.

ข้าพเจ้าได้แบ่งหนังสือนี้ออกเป็น ๒ ภาค ภาคที่ ๑ ว่าด้วยกฎหมายธรรมนูญปกครองโดยตรง ภาคที่ ๒ ว่าด้วยกฎหมายเกี่ยวกับการเลือกผู้แทนและระเบียบการประชุม (Organic Law) กับยังมีภาคผนวกอีก ทั้งนี้เพื่อให้ถูกตามหลักวิชชา.

ในที่สุดข้าพเจ้าขอขอบพระคุณญาติมิตร์ที่เคารพนับถือหลายท่านซึ่งได้กรุณาให้ความแนะนำบางอย่างเกี่ยวแก่การออกหนังสือนี้.

หลวงจักรปาณีศรีศีลวิสุทธิ์

บ้านมหิธร, ถนนราชวิถี, พระนคร.

วันที่ ๒๗ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๗๕

แก้คำผิดเสียก่อน.

หน้า		บรรทัด		คำผิด		คำถูก
๒		๑		ขนไป		ขึ้นไป
๒		๙		วธี		วิธี
๔		๑๐		ธรรมดาจน		ธรรมดามาจน
๖		สุดท้าย		ง็เนโร		เง็นโร
๑๒		๙		Peoples		People’s
๑๖		๑๖		ง.		ฉ.
๑๘		๑๑		สภาราษฎร		ราษฎร
๑๙		๑๒		ฝรั่งเศส		อิตาลี
๑๙		๑๒		น่าที่		ที่น่า
๒๑		๓		ผูปกครอง		ผู้ปกครอง
๓๑		สุดท้าย		ราษร		ราษฎร
๓๒		๖		คู่กัน-ไม่		คู่กันไม่
๓๒		๑๑		กษัตริย์ไ่		กษัตริย์ไม่
๓๒		๑๗		ราาธิปตัย		ราชาธิปตัย
๓๓		๘		เป็น้น		เป็นต้น
๓๔		๓		ลกษณ		ลักษณ
๓๘		๑๐		ธุระให้ดี		ธุระการให้ดี
๓๙		๘		ข้อ (๔)		ข้อ (๕)
๔๑		๑๑		พ.ศ. ๑๘๗๕		ค.ศ. ๑๘๗๕
๔๗		๑๖		คิดทำ		คิดคำ
๕๑		๑๑		รฐสภา		รัฐสภา
๕๕		๑๑		๑.		ส่วนที่ ๑
๕๖		๖		ไดเลือก		ได้เลือก
๕๖		๑๒		๒.		ส่วนที่ ๒
๗๕		๙		ประาชน		ประชาชน
๘๓		๑๔		ที่ถูกควร		ที่ถูกควรเป็น
๘๘		๒		ไดรับ		ได้รับ
๙๓		๕		ะคณ		คณะ
๙๓		๕		กระทรวงตน		กระทรวงของตน

สารบาน
อารัมภบท
ส่วนที่	๑	ข้อความทั่วไป	น่า ๑
ส่วนที่	๒	กฎหมายธรรมนูญการปกครองประเทศคืออะไร	๒
ส่วนที่	๓	ต้นเหตุแห่งธรรมนูญการปกครองเมืองไทย	๓
ส่วนที่	๔	ลักษณะทั่วไปแห่งพระราชบัญญัติธรรมนูญปกครองแผ่นดินชั่วคราว พ.ศ. ๒๔๗๕	๘
	ก.	คณะกรรมการราษฎรอาจทำการแทนกษัตริย์ได้	๙
	ข.	อำนาจสิทธิ์ขาดของกรรมการสภาราษฎร	๙
	ค.	คณะกรรมการราษฎรเป็นอำนาจฝ่ายธุระการหรือฝ่ายนิติบัญญัติ	๑๐
	ฆ.	การให้สิทธิเลือกผู้แทนแก่ราษฎรทั่วไป	๑๔
	ง.	สภาราษฎรควรมีสภาเดียวหรือสองสภา	๑๕
	จ.	พระราชบัญญัติธรรมนูญชั่วคราวมีระเบียบการประชุมและการเลือกผู้แทนปนอยู่ด้วย	๑๖
	ฉ.	ธรรมนูญการปกครองของเรายังขาดบทบัญญัติซึ่งแสดงสิทธิต่าง ๆ ของราษฎร	๑๖
	ช.	ธรรมนูญปัจจุบันขาดเครื่องสำหรับควบคุมสภาราษฎร คือ ขาดอำนาจยุบสภา	๑๗
ภาค ๑ ธรรมนูญการปกครองโดยตรง
หมวดที่	๑	อำนาจรัฐาธิปัตย์ หรืออำนาจสูงสุดของประเทศ	น่า ๒๐
		ส่วนที่๑อำนาจสูงสุดคืออะไร	๒๐
		ส่วนที่๒การใช้อำนาจอันสูงสุดในประเทศสยาม	๒๑
หมวดที่	๒	กษัตริย์	๒๔
		ส่วนที่๑กษัตริย์คือใคร	๒๔
		ส่วนที่๒สิทธิและอำนาจกษัตริย์	๒๕
		ส่วนที่๓ผลแห่งการจำกัดอำนาจกษัตริย์	๓๒
หมวดที่	๓	สภาผู้แทนราษฎร	๓๔
		ส่วนที่๑ลักษณของสภา	๓๔
		ส่วนที่๒อำนาจและหน้าที่ของสภา	๓๘
		ส่วนที่๓สมาชิกสภาราษฎร	๔๖
		(๑)ประเภทและลักษณสมาชิก	๔๖
		(๒)สิทธิของสมาชิก	๕๐
		(๓)การออกจากตำแหน่งสมาชิก	๕๑
หมวดที่	๔	คณะกรรมการราษฎร	๕๕
		ส่วนที่๑การเลือกตั้ง	๕๕
		ส่วนที่๒อำนาจและหน้าที่	๕๖
หมวดที่	๕	เสนาบดี	๖๗
		ส่วนที่๑ลักษณของตำแหน่งและการตั้งการถอด	๖๗
		ส่วนที่๒อำนาจและความรับผิดชอบของเสนาบดี	๖๙
หมวดที่	๖	ศาล	๗๒
ภาค ๒ กฎหมายเกี่ยวกับการเลือกผู้แทนและระเบียบการประชุม
หมวดที่	๑	กฎหมายเกี่ยวกับการเลือกผู้แทน	๗๖
		ส่วนที่๑คุณสมบัติของผู้เลือกผู้แทนหมู่บ้าน	๗๖
		ส่วนที่๒คุณสมบัติของผู้สมัครรับเลือกเป็นผู้แทนหมู่บ้าน, ผู้แทนตำบล, และผู้แทนในสภาราษฎร	๘๐
		ส่วนที่๓การเลือกผู้แทนสำหรับสภาราษฎร	๘๓
หมวดที่	๒	ระเบียบการประชุมของสภาและคณะกรรมการราษฎร	๘๖
ปัจฉิมกถา ภาคผนวก
	๑.	ธรรมนูญประเทศรัสเซีย	๙๑
	๒.	ธรรมนูญประเทศจีน	๙๔
	๓.	ธรรมนูญประเทศเตอร์กี	๙๖
	๔.	ธรรมนูญประเทศอิตาลี	๙๙
	๕.	ธรรมนูญประเทศอังกฤษ	๑๐๑
	๖.	ธรรมนูญประเทศฝรั่งเศส	๑๐๖
	๗.	ธรรมนูญประเทศสหปาลีรัฐอเมริกา	๑๐๙
	๘.	ธรรมนูญประเทศญี่ปุ่น	๑๑๒

บัญชีหนังสือของกรุงเทพบรรณาคาร

ถ้าท่านสั่งซื้อตั้งแต่ ๕ เล่มขึ้นไป จะส่งให้โดยไม่คิดค่าไปรษณีย์

สำหรับเอเย่นต์ต่างจังหวัด เชิญตกลงกับกรุงเทพบรรณาคาร

แผนกกฎหมาย.

1. กฎหมายลักษณะอาญา ร.ศ. ๑๒๗ กับพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติม เรียงพิมพ์ด้วยตัวฝรั่งเศส มีศัพท์กฎหมายไทย–อังกฤษอยู่ท้าย ปกอ่อน ๑.๒๕ บาท ปกหนังผิวส้ม ๒.– บาท.
2. คำแปลกฎหมายลักษณ์อาญา (ภาษาอังกฤษ) ปกอ่อน ๒.– บาท ปกหนังผิวส้ม ๓.– บาท.
3. กฎหมายลักษณอาญา พร้อมด้วยคำแปล พิมพ์ในเล่มเดียวกัน ภาษาไทยอยู่ด้านซ้าย อังกฤษอยู่ด้ายขวา ปกอ่อน ๔.– บาท ปกหนังผิวส้ม ๕.– บาท (เปนครั้งแรกที่ได้มีการพิมพ์กฎหมายเทียบกับคำแปลอย่างนี้.)
4. คำแนะนำหัวข้อกฎหมายอาญา ของ เฮนรี โลรัง ที่ปฤกษากฎหมาย และเคยเปนอาจารย์สอนกฎหมายณโรงเรียนกฎหมายกระทรวงยุตติธรรม พิมพ์ครั้งที่ ๒ ปกอ่อน ๓.– บาท

5. ตำนานกฎหมายไทย ของ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงฯ ปกอ่อน ๕๐ สตางค์.
6. อธิบายธรรมนูญปกครองแผ่นดินสยามเทียบกับต่างประเทศ โดย หลวงจักรปาณีฯ (วิสุทธิ์ ไกรฤกษ์) เนติบัณฑิตยสยามและอังกฤษ, บี. เอ. มหาวิทยาลัยออกสฟอรด. ปกอ่อน ๑.๕๐ บาท.
7. ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ ๑–๒ ปกอ่อน ๑.– บาท. คำแปล ๔.– บาท.
8. ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ ๓ ปกอ่อน ๑.๕๐ บ. คำแปล ๔.– บาท.
9. ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ ๔ ปกอ่อน ๒๕ สตางค์ คำแปล ๕๐ สตางค์.
10. ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ ๑–๒ และคำแปลในเล่มเดียวกัน ไทยอยู่ด้านซ้าย อังกฤษอยู่ด้านขวา ปกอ่อน ๔.– บาท ปกหนังผิวส้ม ๕.– บาท.

11. ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ ๔ และคำแปลในเล่มเดียวกัน ไทยอยู่ด้านซ้าย อังกฤษอยู่ด้านขวา ปกอ่อน ๑.๒๕ บาท ปกหนังผิวส้ม ๒.๕๐ บาท.
12. ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ไทยล้วน รวมเย็บในเล่มเดียวกัน บรรพ ๑–๒–๓–๔ ปกหนังผิวส้ม ๔ บาท; อังกฤษล้วน ปกหนังผิวส้ม ๑๐ บาท.

หนังสืออื่น ๆ ที่ให้ความรู้

13. วิชชาแม่เหล็กไฟฟ้า ของ อำมาตย์โท หลวงนพนาทวิชชาคุณ B. Sc. ปกอ่อน ลดราคาเหลือ ๑.– บาท.
14. วิชชาไฟฟ้าอย่างพิสดาร ของ อ.ท. หลวงนพนาทวิชชาคุณ (นพ ตัณฑจำรูญ) ปริญญาทางวิทยาศาสตรแห่งมหาวิทยาลัยแมนเชสเตอร์ และนายสำราญ เผ่าบุญธรรม ขนาด ๘ หน้ายก มีรูป ๔๖๕ รูป พิมพ์ด้วยกระดาษอย่างดี เล่มหนาประมาณ ๒ นิ้วฟุต (ราคาเดิม ปกอ่อน ๗– บาท – ปกหนังผิวส้ม ๘.– บาท) ลดราคา ปกอ่อนเหลือเล่มละ ๕– บาท ปกหนังผิวส้ม ๖.๕๐ บาท ค่าส่ง ๘๐ สตางค์

15. กำลังไฟฟ้าของไฟฟ้าหลวง โดย จมื่นอมรดรุณารักษ์ ประกาศนี⟨ย⟩บัตร์วิชชาแสงไฟฟ้าแห่งบริษัทเวสติ้งเฮาส ๒.– บาท

ลดราคาพิเศษสำหรับหนังสือของ ม.จ. อากาศดำเกิง

โดยกรุงเทพบรรณาคารได้ซื้อขาดจากท่านเจ้าของ

๑๖.	ละครแห่งชีวิต		โดย		ม.จ. อากาศดำเกิง		๒.– บาท.
๑๗.	ผิวเหลืองผิวขาว				""		๑.๕๐ บาท.
๑๘.	วิมานทลาย				""		๒.– บาท.

ลดราคาพิเศษสำหรับหนังสือหลวงวิจิตร์วาทการ

โดยกรุงเทพบรรณาคารเปนผู้มีลิขสิทธิ์

๑๙.	มันสมอง		โดย		หลวงวิจิตร์วาทการ		๑.๕๐ บาท.
๒๐.	จิตตานุภาพ				""		๑.๕๐ บาท.
๒๑.	มหาบุรุษ				""		๑.๕๐ บาท.

หมายเหตุ. ละครแห่งชีวิต เหลือน้อย, จิตตานุภาพ และ มหาบุรุษ กำลังพิมพ์ครั้งที่ ๔ จะแล้วในเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๗๕ เปนอย่างช้า.