อรรถกถา ปฐมสมณพราหมณสูตร
ไปยังการนำทาง
ไปยังการค้นหา
- อรรถกถาปฐมสมณพราหมณสูตรที่ ๓
- ปฐมสมณพราหมณสูตรที่ ๓ มีวินิจฉัยดังต่อไปนี้.
- บทว่า สมณา วา พฺราหฺมณา วา ได้แก่สมณะและพราหมณ์
ผู้ถือลัทธิภายนอก ไม่สามารถจะแทงตลอดสัจจะทั้งหลายได้. ในบทว่า
ชรามรณํ นปฺปชานนฺติ เป็นอาทิ ท่านประกอบความไว้ดังนี้ สมณ-
พราหมณ์ ไม่รู้ชราและมรณะด้วยอำนาจทุกขสัจ ไม่รู้เหตุเกิดแห่งชรา
และมรณะด้วยอำนาจสมุทัยสัจว่า ชาติกับตัณหาเป็นเหตุเกิดแห่งชราและ
มรณะ ไม่รู้ความดับแห่งชราและมรณะ ด้วยอำนาจนิโรธสัจ ไม่รู้ปฏิปทา
ด้วยอำนาจมรรคสัจ ไม่รู้ชาติด้วยอำนาจทุกขสัจ ไม่รู้ชาติสมุทัยด้วยอำนาจ
สมุทัยสัจที่ว่า ภพกับตัณหาเป็นเหตุให้เกิดชาติ. พึงประกอบสมุทัยกับตัณหา
ด้วยอาการอย่างนี้แล้ว ทราบเนื้อความด้วยอำนาจจตุสัจจะในทุก ๆ บท.
สามัญญะ และพรหมัญญะ ในคำว่า สามญฺญตฺตํ วา พฺรหฺมญฺญตฺตํ นี้
ได้แก่อริยมรรค. อรรถของสามัญญะและพรหมัญญะทั้งสอง พึงทราบว่า
อริยผล.
- พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสสัจจะทั้ง ๔ ในฐานะ ๑๑ อย่างไว้ใน
พระสูตรนี้ ด้วยประการฉะนี้แล.
- จบอรรถกถาปฐมสมณพราหมณสูตรที่ ๓